ضرورت تمرینات یوگا برای کودکان با اختلال طیف اتیسم

تمرینات یوگا برای کودکان اتیسم؛ در طی سال‌های اخیر، تحقیقات زیادی درباره تأثیر برگزاری جلسات یوگا و ورزش برای کودکان، خانواده‌ها و مدارس انجام شده است و برگزاری جلسات یوگا برای افراد با نیازهای ویژه نیز توصیه شده است.

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، افزایش شیوع اختلال طیف اتیسم باعث مواجه شدن خانواده ها و متخصصان با چالش‌هایی در راستای حمایت کودکان در خانه، مدرسه و جامعه شده است.

اخیراً، تمرینات یوگا برای کودکان اتیسم، به یکی از موضوعات مورد علاقه به‌عنوان یک مداخله و حمایت مکمل برای کودکان دارای اختلال طیف اتیسم، تبدیل شده است. مطالعات محدودی درباره ی تأثیر یوگا برای کودکان اتیسم انجام شده است. با این وجود تحقیقات انجام شده نشان داده‌اند که تمرینات یوگا می‌تواند اثرات سودمندی را برای کودکان با اختلال طیف اتیسم به همراه داشته باشد.

همچنین تمرینات یوگا برای کودکان اتیسم می‌تواند اثرات مثبتی را بر افزایش قدرت، تعادل، هماهنگی و انعطاف‌پذیری داشته باشد. از طرفی دیگر، به نظر می‌رسد یوگا بتواند به بهبود مهارت‌های اجتماعی – احساسی، زبان و تعاملات، آگاهی بدن، تمرکز و کاهش اضطراب و رفتارهای کودک کمک کند.

در ادامه این مطلب، به بررسی اثرات مثبت یوگا برای کودکان اتیسم پرداخته می‌شود.

افزایش مهارت‌های اجتماعی – تعاملی:

نتایج تحقیقات انجام شده، نشان می‌دهد که یوگا می‌تواند باعث بهبود مهارت‌های تقلیدی شود. یوگا برای کودکان اتیسم می‌تواند به‌عنوان ابزاری کارآمد برای افزایش تقلید، مهارت‌های شناختی و رفتارهای اجتماعی – تعاملی باشد. هم چنین، به دنبال انجام تمرینات یوگا، مهارت ارتباط چشمی، تحمل نشستن، ارتباط‌گیری غیرکلامی و پذیرا بودن تعامل، افزایش می‌یابد.

قابلیت درک یک حرکت (رفتار) و تقلید آن ها، به طور مستقیم با تکامل مهارت‌های اجتماعی – تعاملی در ارتباط است. در زمان انجام یوگا، حرکت‌ها و راهکارهای نفس کشیدن، کودکان از طریق تقلید کردن، حرکات و روش‌های تنفس را یاد می‌گیرند. این کار، توانایی حفظ ثبات مفاصل را نیز تقویت می‌کند که یکی از چالش‌های رایج در کودکان با اختلال طیف اتیسم است. بصری‌سازی، باعث تصویرسازی و تکرار کلمات با استفاده از کمک‌های بصری و تصویرها می‌شود که می‌تواند به تکامل کلام و دایره لغات کمک کند.

آگاهی و بیان احساسات:

تمرینات یوگا برای کودکان اتیسم، نه‌تنها باعث افزایش آگاهی به نشانه‌های اجتماعی مانند بیان حالات در صورت، حرکات و رفتارهای اجتماعی می‌شود، بلکه می‌تواند باعث افزایش آگاهی نسبت به احساسات کودک و اینکه چه احساسی دارد، نیز می‌شود. از آنجایی که کودکان دارای اختلال طیف اتیسم، اغلب در بیان احساسات مشکل دارند و الگوهای تکراری رفتاری دارند، ممکن است در بیان احساسات با مشکل روبرو شوند و آن را به شیوه ی غیرمنتظره و غیرعادی بروز دهند.

راهکارهای نفس کشیدن، می‌تواند به یک شیوه سالم و ساختارمند، به کودکان با اختلال طیف اتیسم به‌منظور رها شدن از سختی‌ها و احساسات ناراحتی مانند خشم، عصبانیت یا اضطراب کمک کند. هدف این است که کودک با اختلال طیف اتیسم بداند، داشتن این احساسات طبیعی است و زمانی که با شیوه‌های مناسب این احساسات را بروز دهند، احساس بهتری خواهند داشت. ورزش یوگا برای کودکان اتیسم به این مهم کمک شایانی می کند.

کاهش اضطراب:

بسیاری از کودکان با اختلال طیف اتیسم، اضطراب زیادی را تجربه می‌کنند. این احساس اضطراب می‌تواند بر خواب، خلق‌وخو، رفتار و سلامتی کودک تأثیر بگذارد. به دلیل نقص و سختی در برقراری ارتباط، نقص در یکپارچگی حسی و انواع چالش‌های دیگر، کودکان با اختلال طیف اتیسم ممکن است به طور دائم، مضطرب باشند. این حالات اضطراب، اغلب تحت عنوان “ستیز و گریز” شناخته می‌شود. زمانی که کودک در حالت ستیز و گریز قرار دارد، عملکرد شناختی و تعاملات با مشکل مواجه می‌شود و کودک شروع به نفس‌نفس‌زدن می کند  که خود عاملی برای تشدید اضطراب است. کاهش استرس و اضطراب می‌تواند به بهبود خواب هم کمک کند، زیرا ذهن و عضلات، آرام می‌شوند و خواب بهتر می‌شود.

برخی از راهکارهای نفس کشیدن می‌تواند برای کمک به کودک در کاهش اضطراب و هم چنین تسکین سیستم عصبی، به او یاد داده شود. تمرین تنفس و تصویرسازی که باعث تسکین سیستم عصبی می‌شود، می‌تواند به کودک در تکامل مهارت‌های مشارکتی، مهارت‌های خودتنظیمی[و پاسخ‌های کارآمدتر به استرس، از جنبه جسمانی و هم احساسی، کمک کند. آرام‌سازی سیستم عصبی و کاهش تنش در ذهن و بدن کودک، به بهبود خواب، هضم و جذب، خلق‌وخو، رفتار، سلامت عمومی و تندرستی کودک کمک می‌کند.

کاهش چالش‌های رفتاری:

از آنجایی که بسیاری از کودکان با اختلال طیف اتیسم با مشکلات کلامی، زبان، تعاملی، بیان احساسات، تمرکز و یکپارچگی حسی مواجه هستند، ممکن است چالش های رفتاری در آن‌ها تظاهر پیدا کند.

نتایج مطالعه‌ای که در مجله کاردرمانی آمریکا چاپ شد، نشان داد که تمرینات یوگا برای کودکان اتیسم می‌تواند باعث بهبود رفتار شود.

نتایج مطالعه‌ای نشان داد که رفتار کودکان با اختلال طیف اتیسم به دنبال 16 هفته تمرینات مستمر یوگا، بهبود می‌یابد. ترکیب راهکارهای نفس کشیدن و موقعیت‌های یوگا می‌تواند به کودک در کاهش اضطراب کمک کند که مستقیما بر خلق‌وخو و رفتار کودک تأثیر می‌گذارد، اما می‌تواند در کنار این تأثیرات، باعث بهبود مهارت‌های خود تنظیمی و مهارت‌های مشارکتی نیز بشود.

از طرفی دیگر، بسیاری از کودکان با اختلال طیف اتیسم، با مشکل یکپارچگی حسی مواجه هستند. یکپارچگی حسی به معنای چگونگی استفاده و پردازش محرک‌های خارجی ناشی از محیط اطراف و محرک‌های درون بدن است. “خود تنظیمی، توانایی سازماندهی خود برای کنترل سطوح فعالیت، سطوح هوشیاری، احساسات فرد و پاسخ‌های ذهنی و جسمانی به موقعیت فرد است”.

سختی و مشکل در خود تنظیمی، بر خلق‌وخو، رفتار، سطوح انرژی و پاسخ‌ها نسبت به محرک‌های محیط پیرامون تأثیر می‌گذارد. موقعیت‌های خاص و راهکارهای نفس کشیدن می‌توانند به کودکان دارای اختلال طیف اتیسم آموزش داده شوند تا ورودی حس عمقی و تعادلی از دو سیستم حسی غیرقابل‌رویت[6] را به‌منظور کمک به یکپارچگی حسی و خود تنظیمی، فراهم آورد. تکامل مهارت‌های خود تنظیمی می‌تواند به بهبود چشمگیر رفتارهای تکانشی و تهاجمی کمک کند.

افزایش آگاهی از بدن:

یوگا برای کودکان اتیسم در افزایش آگاهی نقش به سزایی دارد. بسیاری از کودکان با اختلال طیف اتیسم ممکن است آگاهی بدنی ضعیفی داشته باشند. با آموزش‌دادن و شناخت بخش‌های بدن از طریق تمرینات یوگا و حرکت‌های بدن، کودکان می‌توانند احساس و شناخت بیشتری از بدن خود داشته باشند. موقعیت‌هایی که به حس عمقی و تعادل کمک می‌کنند، به افزایش آگاهی از بدن هم کمک می‌کنند. مفاهیم جهت یابی که در یوگا آموزش داده می شوند، مانند بالا و پایین، راست و چپ، مفاهیم کمک کننده ای در افزایش حس آگاهی از بدن هستند.

احساس مثبت از خویشتن:

در کنار بسیاری از مزایایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، تمرینات یوگا برای کودکان اتیسم می‌تواند در افزایش اعتماد به نفس آنها کمک کند. موقعیت‌های تعادلی و ایستادن، موقعیت‌های بسیاری خوبی برای آموزش به کودکان با اختلال طیف اتیسم هستند. موقعیت‌ها، چه ایستادن باشد، چه نشسته یا هر وضعیت دیگری، می‌تواند به افزایش اعتمادبه‌نفس کودک و افزایش احساس موفقیت او کمک کند.

بهبود تمرکز و تعادل:

اجرای تمرینات یوگا برای کودکان اتیسم می‌تواند به بهبود تمرکز مخصوصاً در انجام کارها با دست، کمک کند. تصویرسازی‌های هدایت شده در کلاس نیز می‌تواند به بهبود حس شنوایی، بهبود مهارت‌های اجتماعی و تمرکز کمک می‌کند.