ورزش برای افراد با اختلال طیف اتیسم : مزایای گسترده

حتما تا به حال درباره مزایای منحصر به فرد و گستره ی فعالیت های ورزشی شنیده اید. عبارت “ورزش دارو است” در میان متخصصان حوزه سلامت، اصطلاح رایجی است و نتایج حاصل از تحقیقات علمی نیز، تایید کننده این اعتقاد هستند. امروزه با کمک مطالعات انجام شده بر روی افراد دارای اختلال طیف اتیسم، می توانیم با قاطعیت بگوییم که فعالیت بدنی و ورزش، مزایای گسترده ای را برای این افراد به همراه خواهد داشت.

مهارت های اجتماعی

نتایج مطالعات نشان داده اند که شرکت در برنامه فعالیت ورزشی می تواند باعث بهبود چشمگیری در مهارت های اجتماعی و برقراری ارتباط در کودکان با اختلال طیف اتیسم شود که از جمله آن ها می توان به اسب سواری، بازی های گروهی، دویدن و دوهای نرم  اشاره کرد.حال، این سوال به وجود می آید که ورزش چگونه می تواند باعث بهبود مهارت های اجتماعی در کودکان با اختلال طیف اتیسم شود؟ فعالیت ورزشی می تواند برای کودک مفرح و شادی آور باشد و در صورتی که طراحی مناسبی داشته باشد، به افزایش تعامل کودک با سایر کودکان کمک می کند. به عبارتی دیگر، ورزش می تواند فرصتی مناسب برای ارتقای مهارت های اجتماعی کودک شود. فعالیت هایی مانند اسب سواری و سایر ورزش هایی که همراه با حیوانات است، روشی با نشاط است که به تعامل کلامی و غیرکلامی کودک کمک می کند.

آمادگی جسمانی

فعالیت های ورزشی مانند شنا و اسب سواری، به بهبود قدرت و استقامت عضلانی کمک می کنند. اهمیت فعالیت ورزشی در آمادگی جسمانی از این جهت است که بسیاری از تحقیقات نشان داده اند که قدرت و استقامت عضلانی در افراد با اختلال طیف اتیسم در مقایسه با سایر همتایان، کمتر است. قدرت و استقامت عضلانی، نه تنها برای سلامت جسمانی مهم است، بلکه می تواند فرصتی برای تعامل اجتماعی مخصوصا در ورزش های گروهی شود.

مهارت های مرتبط با آمادگی جسمانی

بسیاری از افراد دارای اختلال طیف اتیسم، مهارت های آمادگی جسمانی ضعیف تری در مقایسه با سایر افراد دارند. این مهارت ها شامل: تعادل، هماهنگی بدن، کنترل بصری-حرکتی و سایر مهارت های حرکتی است. بسیاری از فعالیت های ورزشی، به بهبود مهارت های مرتبط با آمادگی جسمانی در افراد با اختلال طیف اتیسم کمک می کنند. از جمله ورزش های موثر در بهبود مهارت های مرتبط با آمادگی جسمانی، می توان به اسب سواری، تنیس روی میز (برای بهبود مهارت های حرکتی) پریدن روی ترامپولین (با ملاحظات ویژه و تحت نظارت) و برخی از بازی های کامپیوتری اشاره کرد.

مهارت های حرکتی

بسیاری از انواع فعالیت های بدنی، ورزش ها و فرصت های اجتماعی که برای فرد به همراه می آورند، نیازمند مهارت های حرکتی پایه ای و اساسی است که از جمله این مهارت های پایه می توان به دویدن، پرتاب کردن، گرفتن و … اشاره کرد. این مهارت های نام برده، به دنبال فعالیت ای ورزشی، بهبود می یابند.

راهکارهای دوستدار اتیسم برای ارتقای سطح فعالیت بدنی

شرکت در فعالیت های ورزشی ممکن است به دلیل نیاز به تعاملات اجتماعی، فعال بودن فرد، سر و صدا زیاد و شرایط غیرقابل پیش بینی، برای افراد با اختلال طیف اتیسم سخت باشند.پ

به عبارتی دیگر، شرکت در این فعالیت ها، دقیقا همان ویژگی هایی که کودک با اختلال طیف اتیسم معمولا دوست ندارد!

چندین مسئله باعث می شود که فعالیت ورزشی برای افراد با اختلال طیف اتیسم خوشایند نباشد که از جمله آن می توان به مهارت های اجتماعی و حرکتی ضعیف، تمایل به انجام فعالیت های وابسته به مانیتور (مانند بازی های کامپیوتری) و کمبود هم‌بازی های دوستدار اتیسم اشاره کرد.

خبر خوب: راهکارهایی برای کمک به این شرایط وجود دارد. در ادامه، چند نکته کاربردی برای تشویق کودکان با اختلال طیف اتیسم به داشتن فعالیت ورزشی، ذکر می شود.

1.      آغاز آهسته:

مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها (CDC) توصیه می کند که کودکان حداقل یک ساعت در طول روز، فعالیت داشته باشند. آگاهی داشتن از توصیه های ارائه شده توسط مراجع سلامت، مفید است، اما توصیه می شود که برای کودکان با اختلال طیف اتیسم با مقادیر کمتر آغاز شود و به تدریج افزایش یابد. مدت زمان های کوتاه تر ورزش (زمان های تمرینی کوتاه تر)  و پخش کردن آن در طول روز، به ثبات در برنامه ورزشی کمک می کند. به خاطر داشته باشید: هدف این است که فعالیت بدنی و ورزش کردن، به یک عادت منظم و مفرح روزانه تبدیل شود. صبور و آینده نگر باشید.

راهکارهایی برای تبدیل فعالیت بدنی به یک عادت روزانه:

• راه رفتن یا دویدن
• پیاده روی و راه بردن حیوانات خانگی
• فعالیت در زمان تبلیغات تلویزیونی: برای مثال، در زمان پخش آگهی های بازرگانی تلویزیونی می توانید فعالیت هایی مانند پروانه زدن را انجام دهید.
• بعد از شام، به همراه کلیه اعضای خانواده به پارک یا زمین بازی بروید.
• توصیه می شود مدت زمان فعالیت ورزشی، به تدریج افزایش یابد و فعالیت های متفاوت دیگر هم وارد برنامه ورزشی شوند. هدف افزایش تدریجی میزان فعالیت بدنی تا یک ساعت در روز است.

2.      بهبود مهارت های حرکتی

به خاطر داشته باشید که کودک با اختلال طیف اتیسم، باید برای مشارکت موفق در برنامه ورزشی، مهارت های پایه ای و ساختاری حرکتی خود را بهبود بخشد. می توانید با تشویق کودک به:

• حرکت به شیوه ای متفاوت ( مانند دویدن، پریدن، لی‌لی کردن و جهیدن)
• بازی با تجهیزاتی نظیر توپ و راکت و انجام حرکاتی مانند پرتاب، گرفتن، ضربه زدن و شوت کردن
• مهارت های کودک را بهبود ببخشید.

انجام این تمرینات در منزل با هدف بهبود مهارت های کودک، می تواند به عملکرد بهتر کودک در ورزش ها و افزایش احتمال لذت بردن و تعامل اجتماعی در زمین بازی و ورزش های تعاملی، کمک کند.

3.      انجام فعالیت های ورزشی متفاوت

فعالیت های ورزشی بسیار زیادی وجود دارد که می تواند برای کودکان با اختلال طیف اتیسم مفید واقع شوند. از تنیس روی میز گرفته تا شنا، از دوچرخه سواری تا اسب سواری. کودک می تواند همه این فعالیت ها را امتحان کند. توصیه می شود که فعالیت هایی انتخاب شوند که به بهبود موارد زیر کمک می کنند:

• آمادگی جسمانی: هر فعالیتی که شدت متوسط تا زیاد داشته باشد و باعث افزایش تنفس شود.
• تعامل اجتماعی: هر فعالیتی که با مشارکت یک یا چند نفر دیگر باشد، مانند تنیس.
• استقلال: هر فعالیتی که به تنهایی نیز قابل اجرا باشد، مانند تمرینات یوگا در منزل- شاید نیاز به استفاده از ویدئوها هم باشد.

4.      الگو بودن برای کودک و سایر اعضای خانواده

شما به عنوان والدین مهم ترین الگو برای فرزند خود هستید. توصیه می شود که الگویی برای سبک زندگی فعال باشید و به کودک نشان دهید که از فعال بودن لذت می برید و برای آن ارزش قائل هستید.

توجه داشته باشید افرادی که با کودک تعامل دارند هم او را به داشتن فعالیت بدنی تشویق کنند. معلمان، مخصوصا معلمان ورزش می توانند بیشترین تاثیر را داشته باشند. هم چنین توصیه می شود که با افرادی که ورزش های تیمی انجام می دهند، تعامل بیشتری داشته باشید. شاید آن ها نگران باشند که مهارت و تجربه کافی برای رفتار مناسب با کودک با اختلال طیف اتیسم را ندارند، اما می توانید با ارائه تجربیات و راهکارهای خود، به آن ها این اطمینان را بدهید که فرزندتان را همراهی کنند.

5.      نکاتی برای تدوین فعالیت های ورزشی  دوستدار اتیسم

در اینجا، سه راهکار کاربردی که معمولا در طراحی برنامه برای افراد با اختلال طیف اتیسم استفاده می شود، ارائه شده:

• درک کردن: توصیه می شود فعالیتی ورزشی با کمک تسهیل گرانی انجام شود که مهارت کافی برای تعامل و تشویق کودک اتیستک را داشته باشد. این افراد حتی می توانند مربیان و یا دوستان کودک باشند.
• عادات منظم: اغلب ما، نیاز به عادات منظم داریم. این عادت برای افراد دارای اختلال طیف اتیسم، اهمیت بیشتری دارد. توصیه می شود برنامه مدون و منظمی برای فعالیت ورزشی کودک تنظیم شود، در این راستا می توانید از برنامه های بصری (تصویری) هم استفاده کنید.

توجه به جنبه های بصری: بسیاری از افراد با اختلال طیف اتیسم، به صورت دیداری می آموزند. استفاده از حمایت های بصری مانند کارت ها برای وظایفی که کودک باید انجام دهد یا ویدئوهای ورزشی که نشان دهنده حرکات ورزشی هستند، می تواند موثر باشد.