خود تحریکی در کودکان اوتیسم چیست؟ معمولاً خود تحریکی هم در کودکان با اختلال طیف اوتیسم، و هم کودکانی که دارای اختلال اوتیسم نیستند، دیده می‌شود. این عمل برای کودکان با اختلال طیف اوتیسم، می‌تواند شامل تکان خوردن، پریدن و زخمی کردن دست باشد. در کودکانی که اختلال طیف اوتیسم ندارند،می تواند شامل بازی با موهایشان، بازی با مداد و … هنگامی‌که در حال فکر هستند، می‌باشد.

ابتدا لازم است ذکر کنیم منظور ما از خود تحریکی در این مقاله، تحریک جنسی نیست.

بلکه ما درباره ی رفتارهایی ناگهانی مثل بال‌بال‌زدن، دویدن، چرخیدن، درآوردن صداها و … حرف می‌زنیم که کودک با انجام‌دادن آن‌ها حواس خود را تحریک می‌کند.

خود تحریکی در کودکان اوتیسم

اما خود تحریکی بین کودکان با اختلال طیف اتیسم و دیگر کودکان، تفاوت‌هایی هم دارد. این تفاوت بین کودکان با اختلال طیف اوتیسم، و کودکانی که با اختلال طیف اوتیسم نیستند، این است که در کودکان اوتیسم حرکات بدن، و صداها ممکن است تأثیر منفی بر روی عملکرد آن‌ها بگذارد، و یا می‌تواند باعث آسیب به خودشان شود. مانند ضربه‌زدن‌های مکرر به سرشان.

مطلب پیشنهادی: نشانه های اوتیسم

علت خود تحریکی کودکان با اختلال طیف اوتیسم 

برای مثال، این عمل راهی برای رهایی از استرسشان می‌باشد. همچنین می‌تواند عکس‌العملی برای ناراحتی، اضطراب و استرس باشد. کودکان حتی ممکن است زمانی که خیلی خوشحال و هیجان‌زده باشند خود تحریکی را انجام دهند. با فهمیدن اینکه چرا فرزندتان خود تحریکی انجام می‌دهد می‌توانید راه حلی نیز برای این رفتارها پیدا کنید؛ زیرا هر کودکی منحصربه‌فرد است و دلایل مختلفی برای این کار دارد.

راه‌حل‌هایی برای والدین جهت مدیریت خود تحریکی:

1- جلوی خود تحریکی کودکتان را تا زمانی که به خودش آسیب نمی‌زند، نگیرید

• تلاش‌های شما در جلوگیری از خود تحریکی فرزندتان، می‌تواند آن‌ها را پرخاشگر کند. خود تحریکی راهی است که کودک در موقعیت‌های پراسترس روز از آن برای آرام‌کردن خودشان استفاده می‌کند اما اگر کودکتان مشغول انجام رفتاری آسیب‌زا می‌باشد، از انجام این حرکت برای امنیت فرزندتان جلوگیری کنید.

2- سعی کنید علت این کار فرزندتان را متوجه شوید تا بتوانید آن رفتار را کم کنید و یا فعالیتی دیگر را جایگزین آن کنید.

• فهمیدن دلیل این موضوع می‌تواند به شما کمک کند تا راه حلی شخصی و مختص فرزندتان پیدا کنید.
• بسیاری از کودکان با اختلال طیف اتیسم، اختلالات بهم ریختگی حسی دارند و مدام در حال تحریک حس‌هایشان می‌باشند.
• اگر فرزند شما گاز می‌گیرد و مشکل حسی دارد، او به دنبال ارضای حسی خودش می‌باشد و پرخاشگر نیست. برای او از دندان‌گیرهایی استفاده کنید که مناسب کودکان می‌باشد. برای بزرگ‌ترها هم می‌توان از چیزهایی مثل آدامس استفاده کرد. احتمالاً آن‌ها جویدن آدامس را دوست دارند.

٣- فرزند شما در فضای شلوغ و پرسروصدا می‌خواهد به مکانی آرام‌تر برود و از فضای شلوغ دور شود.

• اگر کودک شما در مکانی شلوغ و پرسروصدا مشغول خود تحریکی است، احتمالاً از آن برای آرام‌کردن خود و غلبه بر استرس و محرک‌های محیط استفاده کند. بهتر است او از هدفون‌هایی که سروصدا را کم می‌کند استفاده کند و یا کارت‌هایی همراهش باشد که روی آن نوشته شده “به فضای آرام نیاز دارم” تا با استفاده از آن از دیگران کمک بخواهد.
• گر معلمی با کارت “من به استراحت نیاز دارم”روبه‌رو شد باید بداند که آن کودک به فضایی آرام نیاز دارد و او را به سمت کلاس یا مکانی آرام راهنمایی کند.

٤- تمرین‌هایی جهت کمک به کودکانی که تحریک حسی می‌کنند.

• دویدن ورزشی پرطرف‌دار میان افراد با اختلال طیف اتیسم می‌باشد که به حرکت و تقویت پاها هم کمک بسیاری می‌کند.
• اگر فرزند شما مشغول این کار شد، می‌توانید زمان استراحتی را در نظر بگیرید تا به بیرون از کلاس رفته و فعالیتی مانند پریدن را انجام دهید.
• یوگا میتواند به آرام شدن کودکان اتیسم کمک کند.

۵- سعی کنید کودکتان را در حالت خود تحریکی نگه ندارید.

• اگر کودک از خود تحریکی به‌عنوان عملی برای کسب امنیت، آرامش و کنترل خود استفاده می‌کند، میتواند از فعالیت جایگزین دیگری برای آرام شدن خودش استفاده کند.
• عمل خود تحریکی جدید که جایگزین رفتار سابق می‌شود میتواند به‌اندازه ی عمل قبلی برای کودک تحریک‌کننده و جذاب نباشد.

۶- از شرایط موجود برای ارتباط بیشتر با کودکتان استفاده کنید.

• اگر فرزندتان صدایی از خودش تولید می‌کند، کنارش بنشینید و شما هم‌صدایی از خودتان در بیاورید. ریتم آن را بگیرید و آهنگی با کودکتان بخوانید.
• اگر فرزندتان در حال دویدن می‌باشد شما نیز با او بدوید. دویدن بهترین فعالیت حرکتی برای کودکان با اختلال طیف اتیسم می‌باشد؛ زیرا فعالیتی امن برای آرام شدنشان است.

نتیجه‌گیری

در درجه اول در صورتی که رفتار خود تحریکی در کودکان اوتیسم به فرد آسیب نمی‌زند، جلوی رفتار او را نگیرید و بگذارید به آرامش خود کمک کند. در صورتی که رفتار کودک آسیب‌زننده است در درجه اول علت رفتار را پیدا کرده و عامل بیرونی را حذف کنید. انواع ورزش‌ها می‌تواند به کودکان اوتیسم کمک کند تا رفتارهای خود را تسکین دهد.

حتما هر اقدام ورزشی یا انجام یوگا باید زیر نظر مربی انجام شود. در صورتی که کودک شما رفتارهای خود تحریکی از خود نشان می‌دهد، باید مراقبین و کادر آموزشی مدرسه یا محیطی آموزشی‌ای که زمان زیادی در آن سپری می‌کند از این مسئله باخبر شوند تا به او کمک کنند و در صورت بروز این رفتار در جریان باشند.