اختلال طیف اوتیسم از جمله اختلالات عصبی-رشدی است که از ابتدا تا انتهای زندگی فرد با او همراه است. نشانه‌های این اختلال می‌تواند در روابط اجتماعی، عملکردهای روزانه و به‌طور کلی زندگی فرد اختلال ایجاد کند. درمان‌های کنونی برای اختلال طیف اوتیسم به دنبال کاهش علائمی هستند که با عملکرد روزانه و کیفیت زندگی تداخل دارند. افراد اوتیسم دارای نقاط قوت و چالش‌های منحصربه‌فرد و نیازهای درمانی متفاوتی هستند. در این مقاله سعی شده‌است تا به‌طور خلاصه، انواع مداخلات درمانی برای این گروه از کودکان و افراد را شرح دهیم.

انواع درمان

انواع مختلفی از درمان‌ها وجود دارد. به‌طورکلی می‌توانند به دسته‌های زیر تقسیم شوند اگرچه برخی از درمان‌ها بیش از یک رویکرد را شامل می‌شوند:

رفتاری، رشدی، آموزشی، اجتماعی-ارتباطی، دارویی، روانشناسی، مکمل و جایگزین.

رویکردهای رفتاری

رویکردهای رفتاری با درک آنچه قبل و بعد از رفتار اتفاق می‌افتد، بر تغییر رفتارها تمرکز می‌کنند.  بیشترین شواهد را برای درمان علائم اوتیسم دارند. آن‌ها به طور گسترده‌ای در بین مربیان و متخصصان پذیرفته شده‌اند و در بسیاری از مدارس و کلینیک‌های درمانی استفاده می‌شوند. درمان رفتاری قابل‌توجه برای افراد اوتیسم، “تحلیل رفتار کاربردی” نامیده می‌شود. تحلیل رفتار کاربردی رفتارهای مطلوب را تشویق می‌کند و از رفتارهای نامطلوب برای بهبود مهارت‌های مختلف جلوگیری می‌کند. در این سبک از رویکرد رفتاری، پیشرفت رفتارها ردیابی و اندازه‌گیری می‌شود.

دو سبک آموزشی تحلیل رفتار کاربردی عبارت‌اند از: آموزش آزمایشی گسسته و آموزش پاسخ محوری.

آموزش آزمایشی گسسته از دستورالعمل‌های گام‌به‌گام برای آموزش رفتار یا پاسخ دلخواه استفاده می‌کند. درس‌ها به ساده‌ترین بخش‌های خود تقسیم می‌شوند و پاسخ‌ها و رفتارهای موردنظر پاداش می‌گیرند. پاسخ‌ها و رفتارهای نامطلوب نادیده گرفته می‌شود. آموزش پاسخ محور در یک محیط طبیعی به‌جای محیط کلینیک انجام می‌شود. هدف آموزش پاسخ محور بهبود چند مهارت‌محوری است که به فرد کمک می‌کند بسیاری از مهارت‌های دیگر را بیاموزد. یکی از نمونه‌های یک مهارت‌محوری، شروع ارتباط با دیگران است.

رویکردهای رشدی

رویکردهای رشدی بر بهبود مهارت‌های رشدی خاص، مانند مهارت‌های زبانی یا مهارت‌های فیزیکی، یا طیف وسیع‌تری از توانایی‌های رشدی به‌هم‌پیوسته تمرکز دارند. رایج‌ترین درمان رشدی برای افراد اوتیسم، گفتاردرمانی است. برخی از افراد اوتیسم به‌صورت کلامی ارتباط برقرار می‌کنند. برخی دیگر از طریق استفاده از علائم، حرکات، تصاویر یا یک دستگاه ارتباط الکترونیکی ارتباط برقرار کنند. کاردرمانی مهارت‌هایی را آموزش می‌دهد که به فرد کمک می‌کند تاحدامکان، مستقل زندگی کند. مهارت‌ها شامل لباس پوشیدن، غذاخوردن، حمام‌کردن و ارتباط با افراد باشد.

رویکردهای آموزشی

درمان‌های آموزشی در یک محیط کلاس درس داده می‌شود. یکی از انواع رویکردهای آموزشی، رویکرد درمان و آموزش کودکان اوتیسم و مشکلات ارتباطی مرتبط رویکرد تیچ است. رویکرد تیچ بر این ایده استوار است که افراد اوتیسم در سازگاری و یادگیری دیداری پیشرفت می‌کنند. این به معلمان راه‌هایی برای تنظیم ساختار کلاس و بهبود نتایج تحصیلی و سایر نتایج ارائه می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، روال‌های روزانه را می‌توان نوشت یا ترسیم کرد و در دیدرش کودک قرار داد. مرزها را می‌توان در اطراف ایستگاه‌های یادگیری تنظیم کرد. دستورالعمل‌های شفاهی را می‌توان با دستورالعمل‌های بصری یا نمایش‌های فیزیکی تعریف کرد.

رویکردهای روابط اجتماعی

درمان‌های ارتباطات اجتماعی بر بهبود مهارت‌های اجتماعی و ایجاد پیوندهای عاطفی تمرکز دارند. برخی از رویکردهای اجتماعی – ارتباطی شامل والدین یا مربیان همسالان است. تفاوت‌های فردی مبتنی بر رابطه والدین و درمانگران را تشویق می‌کند تا از علایق فرد برای گسترش فرصت‌های ارتباطی پیروی کنند. مدل مداخله توسعه روابط شامل فعالیّت‌هایی است که انگیزه، علاقه و توانایی برای مشارکت در تعاملات اجتماعی مشترک را افزایش می‌دهد. داستان‌های اجتماعی توضیحات ساده‌ای از آنچه در یک موقعیت اجتماعی باید انتظار داشت ارائه می‌کنند. گروه‌های مهارت‌های اجتماعی فرصت‌هایی را برای افراد اوتیسم فراهم می‌کنند تا مهارت‌های اجتماعی را در یک محیط ساختاریافته تمرین کنند.

رویکردهای دارویی

هیچ دارویی برای درمان علائم اصلی اوتیسم وجود ندارد. برخی از داروها، علائم هم‌زمان را که می‌توانند به عملکرد بهتر کمک کنند، درمان می‌کنند. برای مثال، دارو به مدیریت سطوح بالای انرژی، ناتوانی در تمرکز، یا رفتار آسیب‌رسان به خود، مانند ضربه‌زدن به سر یا گازگرفتن دست کمک کند. دارو همچنین به مدیریت شرایط روانی هم‌زمان مانند اضطراب یا افسردگی، علاوه بر شرایط پزشکی مانند تشنج، مشکلات خواب، معده یا سایر مشکلات گوارشی کمک کند.

رویکردهای روان‌شناختی

رویکردهای روان‌شناختی به اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات سلامت روان کمک می‌کند. درمان شناختی رفتاری یک رویکرد روان‌شناختی است که بر یادگیری ارتباطات بین افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد. در طول درمان، درمانگر و فرد با هم کار می‌کنند تا اهداف را شناسایی کنند و سپس نحوه تفکر فرد در مورد یک موقعیت را تغییر دهند تا نحوه واکنش آن‌ها به موقعیت را تغییر دهند.

درمان‌های مکمل و جایگزین

برخی از افراد و والدین از درمان‌هایی استفاده می‌کنند که در هیچ یک از دسته‌های دیگر قرار نمی‌گیرند. این درمان‌ها به‌عنوان درمان‌های مکمل و جایگزین شناخته می‌شوند. درمان‌های مکمل و جایگزین اغلب برای تکمیل رویکردهای سنتی‌تر استفاده می‌شود. شامل رژیم‌های غذایی خاص، مکمل‌های گیاهی، مراقبت‌های کایروپراکتیک، حیوان درمانی، هنردرمانی، تمرکز حواس یا درمان‌های آرامش‌بخش باشند. افراد و خانواده‌ها باید همیشه قبل از شروع یک درمان مکمل و جایگزین با پزشک خود صحبت کنند.