اختلال اوتیسم و تلویزیون

رابطه ی اختلال اوتیسم و تلویزیون، از موضوعات پیچیده و مورد علاقه ی پژوهشگران است. استفاده از ابزارهای الکترونیکی در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. با شیوع کرونا این میزان بیشتر هم شده است و این امر نگرانی‌ها را درباره رشد سیستم عصبی سالم در کودکان برانگیخته است.
با افزایش رشد سریع و چشمگیر ابزارهای الکترونیکی و میزان دخالت آن‌ها با زندگی روزمره ما، این امر که کودکان در برخورد با این ابزارها قرار بگیرند، خیلی عجیب و دورازذهن نیست. با داشتن دید واقع‌بینانه درمی‌یابیم که این ابزارها را نمی‌توان از زندگی مدرن امروزی انسان دور کرد؛ اما باید به تأثیری که آنها به عنوان یک عامل نسبتاً جدید و جهان‌شمول بر رشد فرزندانمان دارند، آگاه باشیم تا بتوانیم اثرات مثبت آن را در صورت لزوم افزایش داده و اثرات مخرب و منفی آن بکاهیم.
یکی از اثرات منفی ابزارهای الکترونیک که اخیراً مورد بررسی قرار گرفته است، اثر برخورد زودهنگام کودک با آن و تأثیراتی است که بر آینده و سلامتی او می‌گذارد.

بحث

گرچه عامل ژنتیک در احتمال ایجاد اوتیسم نقش خیلی مهمی بازی می‌کند؛ اما شرایط محیطی هم می‌تواند تأثیر بسزایی در اوتیسم کودک داشته باشد. یکی از مهم‌ترین عواملی که بررسی‌های زیادی روی آن در حال انجام است، در معرض رسانه قرارگرفتن کودک توسط تلویزیون و یا تبلت و موبایل است. اگر کودکان زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون کنند از معاشرت با همسالان و اطرافیان و انجام بازی‌های فیزیکی بازمی‌مانند. علاوه بر اوتیسم، زمان زیادی را صرف دیدن تلویزیون کردن، به‌خصوص در دوران کودکی، می‌تواند منجر به آسیب‌های عصبی رشدی دیگری هم بشود.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که اگر کودکان زیر سه سال بیش از روزی سه ساعت در برخورد با تلویزیون و رسانه‌های تصویری قرار بگیرند، علاوه بر اینکه علائم شبه اوتیسم–––– را نشان می‌دهند، در رشد زبان نیز مشکل خواهند داشت. بسیاری از اختلالات رشدی دوران کودکی به استفاده بیش از حد کودک از رسانه و تعامل کم با والدین مربوط می‌شود.
علاوه بر این پژوهش‌ها نشان می‌دهند که برخورد با رسانه می‌تواند منجر به ایجاد تغییرات عصبی شیمیایی و تغییرات آناتومی مغز شود. کاهش ملاتونین، کاهش نوروترنسمیترهایی مثل دوپامین، استیل‌کولین و گابا در مغز کودکانی که ساعات طولانی از رسانه‌های تصویری استفاده می‌کنند، مشاهده شده است. این پژوهش‌ها حاکی از آن‌اند که الگوی پیچیده‌ای از تغییرات مغزی در برخورد زودهنگام با تلویزیون و سایر ابزارهای الکترونیکی صورت می‌گیرد که همگی می‌تواند منجر به بروز برخی اختلالات عصبی رشدی دوران کودکی، از جمله اوتیسم شود.

نتیجه‌گیری

در پژوهشی که بر 2100 کودک ۲ساله در آمریکا در سال 2022 انجام شد، نتایج حاکی از آن بود که استفاده از رسانه به‌خصوص تلویزیون، احتمال ابتلا به اختلالات عصبی – رشدی را بالا می‌برد. در حال حاضر پژوهش‌های کافی برای بررسی ارتباط مستقیم بین تماشای تلویزیون و احتمال ابتلا به اوتیسم وجود ندارد؛ اما تعداد اندک پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهند که تماشای زیاد تلویزیون در کودکان، احتمال ابتلا به اختلالات عصبی – رشدی، از جمله اوتیسم را در آن‌ها افزایش می‌دهد.
البته باید موضوع بیش تشخیصی اوتیسم را نیز در نظر بگیریم. بیش تشخیصی یعنی کودکان علائمی مشابه اوتیسم دارند؛ اما از نظر عصبی رشدی مشابه کودکان اوتیسم نیستند و یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شود کودکان، علائم شبه اوتیسم داشته باشند برخورد زیاد آنها با رسانه تصویری است (در متون فارسی به‌اشتباه شبه اوتیسم نامیده می‌شود).
لذا به‌طورکلی چنین برمی‌آید که هر چه برخورد کودک با تلویزیون و رسانه‌های بصری و ابزارهای الکترونیکی دیگر مثل تبلت و موبایل، به‌خصوص در سنین پایین، کمتر باشد؛ مراحل رشدی کودک با سلامت بیشتری طی خواهد شد.

منابع:

• Melchior, M., Barry, K., Cohen, D., Plancoulaine, S., Bernard, J. Y., Milcent, K., … & Charles, M. A. (2022). TV, computer, tablet and smartphone use and autism spectrum disorder risk in early childhood: a nationally-representative study. BMC Public Health, 22(1), 1-7.
• Dong, H. Y., Wang, B., Li, H. H., Yue, X. J., & Jia, F. Y. (2021). Correlation between screen time and autistic symptoms as well as development quotients in children with autism spectrum disorder. Frontiers in Psychiatry, 12, 619994.
• Hermawati, D., Rahmadi, F. A., Sumekar, T. A., & Winarni, T. I. (2018). Early electronic screen exposure and autistic-like symptoms. Intractable & rare diseases research, 7(1), 69-71.