پسرفت در کودکان اوتیسم(اوتیسم‌واپس‌رونده) توسط راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا صادر شده است، به‌عنوان اختلالات طیف اوتیسم، تعریف شد.

مطالعات مختلف نشان داده است که حدود 25 تا 30 درصد از کودکان اوتیسم، پس از شروع به گفتن برخی کلمات که معمولاً قبل از رسیدن به سن دوسالگی شروع می‌شود، بعد از این سن دیگر صحبت نمی‌کنند، برخی از کودکان رشد اجتماعی خود را به‌جای زبان از دست می‌دهند و برخی هر دو را از دست می‌دهند.

اختلالات طیف اوتیسم نشان‌دهنده ناتوانی‌های رشدی با ویژگی‌های اصلی اختلالات اجتماعی و ارتباطی در کنار علایق محدود یا رفتارهای حرکتی تکراری است. افراد اوتیسم معمولاً با انواع شرایط مرتبط از جمله صرع، مسائل رفتاری، اضطراب، اختلال در توانایی‌های شناختی و از دست‌دادن مهارت‌ها در اوایل دوران کودکی به متخصص مراجعه می‌کنند. پسرفت رشدی[1] در اوتیسم (اوتیسم واپس‌رونده[2]) یکی از چالش‌برانگیزترین ویژگی‌های این اختلال است. اگرچه که چندین مطالعه اعتبار گزارش‌های والدین در مورد پسرفت را با استفاده از فیلم‌های خانگی مستند‌شده تأیید می‌کند، امّا در این فیلم‌ها تفاوت‌های ظریف رشدی کودکان نیز نشان داده‌ شده‌است.

اوتیسم شایع‌ترین اختلالی است که در آن پسرفت رخ می‌دهد؛ اختلال دیگری که پسرفت اوّلیه بدونِ علّت شناخته‌شده را نشان می‌دهد، اختلال ازهم‌گسیختگی دوران کودکی[3] است. علاوه بر این، دو اختلال بیولوژیکی دیگر با علل شناخته شده نیز شامل پسرفت با برخی رفتارهای شبیه به فنوتیپ رفتاری اوتیسم می‌شود؛ 1- سندرم رت[4] (یک اختلال ژنتیکی) و 2- سندرم لاندو-کلفنر[5] (که شامل یک اختلال تشنج است).

گزارش‌های والدین و مشاهدات بالینی منجر به پذیرش عمومی حداقل دو الگوی متمایز از رشد اوّلیه در اوتیسم شده است. شایع‌ترین پسرفت، با یک دوره شروع تدریجی گزارش شده است که در آن برخی رفتارها یا فقدان آن‌ها باعث نگرانی والدین در طول 2 سال اول کودک می‌شود و منجر به تشخیص اختلال طیف اوتیسم در 3-4 سالگی می‌شود.

اغلب، والدین گزارش می‌کنند که علائم را تا سال دوّم زندگی متوجه نمی‌شدند، امّا با بررسی شرح‌حال و تاریخچه رشدی کودک متوجه می‌شوند که ناهنجاری‌های رفتاری خیلی زودتر وجود داشته است. در الگوی دوّم، دوره اوّلیه با رشد طبیعی یا نزدیک به نرمال مشخص می‌شود و به دنبال آن با از دست‌دادن مهارت‌ها در طول سال اوّل یا دوّم زندگی رخ می‌دهد.

در حال حاضر، دو گروه مشخص از “پسرفت” در ادبیات اوتیسم وجود دارد؛ پسرفت زبانی و پسرفت زبانی-اجتماعی. پسرفت زبانی[6] به از دست‌دادن کلام اشاره دارد، درحالی‌که پسرفت زبانی – اجتماعی[7] نشان‌دهنده پسرفت سایر رفتارهای اجتماعیِ درگیر علاوه بر زبان است. به کمک این اصطلاحات عملیاتی، استدلالی برای وجود پسرفت اجتماعی مستقل از پسرفت زبانی ارائه شود؛ پسرفت اجتماعی به‌تنهایی بسیار نادر است تعدادی از محققان دیگر پسرفت‌های تعریف‌نشده مانند «پسرفت اوتیسم» یا از دست‌دادن مهارت و پسرفت غیرزبانی یا غیراجتماعی مانند «رگرسیون حرکتی» را گزارش کردند.

این‌ها به‌طورکلّی به‌عنوان پسرفت‌های مختلط نامیده می‌شوند، امّا به نظر می‌رسد بیشتر موارد عمدتاً منعکس‌کننده از دست‌دادن کلام (پسرفت زبان) هستند. تصور می‌شد که از دست‌دادن مهارت‌ها، الگوی شروع معمول در اوتیسم است. داده‌ها نشان می‌دهد که پسرفت تنها مختص اقلیّتی از کودکان اوتیسم است، کاهش مهارت‌ها در کودکان اوتیسم پس‌رونده در میانگین سنی 19 ماهگی مشاهده شده‌است. همچنین اکثر این کودکان قبل از اینکه شروع به از دست‌دادن مهارت کنند، تأخیر‌های جزئی در رشد خود نشان داده بودند.

اکثر بچه‌های پس‌رونده، قبل از ازدست‌دادن مهارت‌ها علائم ظاهری کمتری از وضعیّت خود نشان داده‌اند. تقریباً 77 درصد از کودکانی که کلام خود را از دست‌داده‌اند، مهارت‌های ارتباطی را نیز از دست‌داده‌اند. کودکانی که قبلاً بسیار پرحرف بودند و سپس به طور ناگهانی صحبت نکردند، الگویی از رشد و از دست‌دادن مهارت‌های ارتباط غیرکلامی، که شامل تقلید، تماس مستقیم چشمی، پاسخ‌دادن به نام خود، عدم شرکت در بازی‌های اجتماعی، مهارت‌های زبانی دریافتی قبل از گفتار و اشاره بوده‌است، را از دست‌داده‌اند. این احتمال وجود دارد که ساختار پس‌رونده ناشی از عوامل ژنتیکی و محیطی منجر به ایجاد رفتار اوتیسم در کودکان شود، به این دلیل است که الگوهای رشد مشاهده‌شده توسط والدین کودکان اوتیسم نشان می‌دهد که پسرفت، تدریجی نبوده است. به گفته والدین، آن‌ها بلافاصله متوجه شدند که مشکلی در فرزندانشان وجود دارد.

اگرچه هنوز دلیل زیست‌شناسی اوتیسم پس‌رونده را درک نکرده‌ایم، امّا تحقیقات زیادی در مورد پدیدارشناسی این اختلال انجام‌شده است. این یک تجربه بسیار دردناک برای والدینی است که به دنبال توضیح هستند و مدام خود را سرزنش می‌کنند.

درمان اوتیسم

به‌طور واضح می‌توان گفت که باتوجه به ماهیّت این اختلال هیچ درمان قطعی برای اوتیسم وجود ندارد، امّا توانبخشی کودک می‌تواند علائم این اختلال در کودک را کاهش دهد و سبب بهبود کیفیت زندگی او شود؛ برخی از مداخلات درمانی رایج برای اوتیسم شامل، تحلیل رفتار کاربردی[8]، گفتاردرمانی، کاردرمانی و مداخلات متنوع در حوزه شناختی است.

[1] Developmental Regression

[2] Regressive autism

[3] Childhood disintegrative disorder

[4] Rett syndrome

[5] Landau-Kleffner syndrome

[6] Language regression

[7] Social regression

[8] Applied Behavior Analysis