درمان تعامل والد – کودک (pcit)

پژوهش‌ها حاکی از آن‌اند که احتمال بروز رفتارهای مشکل‌ساز در کودکان اتیسم سه برابر بیشتر از کودکان عادی است.

رفتارهایی مانند برانگیختگی[1]، خشونت و دستورپذیری نداشتن. چنین رفتارهایی می‌تواند بر توانایی کودک در کسب مهارت‌های جدید یا در برقراری ارتباط با دیگران تأثیر منفی گذاشته و این مسئله اغلب برای خانواده‌ها به‌شدت چالش‌برانگیز و استرس‌زا است.

مداخلات درمانی در سنین اولیه کودکی می‌تواند تأثیر بسزایی در بهبود عملکرد کودک اتیسم در آینده داشته باشد لذا شناخت درمان مناسب کودک و شروع زودهنگام آن بسیار حائز اهمیت است. درمان‌های مربوط به اتیسم اغلب به طور مستقیم رفتارهای کودک را مورد هدف قرار می‌دهند؛ اما مهارت‌های لازم برای روبروشدن با رفتارهای کودک در خانه و اجتماع را در اختیار والدین قرار نمی‌دهند. ازآنجایی‌که والدین اوقات بسیار بیشتر و طولانی‌تری را نسبت به درمانگر، با کودک می‌گذرانند؛ در اختیار قراردادن مهارت‌های درمانی به والدین می‌تواند به رشد سریع مهارت‌های کودک و استحکام رابطه والد و فرزند کمک فراوانی بکند.

توجه به این موضوع باعث شده است که بیش‌ازپیش از والدین به‌عنوان عامل ایجاد تغییر در کودک استفاده شود.

یکی از این روش‌های درمانی والد محور، روش درمانی تعامل والد – کودک است.

درمان تعامل والد – کودک یک روش مداخله علمی والد محور است. این روش معمولاً برای کودکان عادی که دارای مشکلات رفتاری به‌خصوص نافرمانی و عدم دستورپذیری هستند، استفاده می‌شود. این روش برای کودکان اتیسم بسیار مؤثر است؛ زیرا به طور مستقیم رفتارهایی را مورد هدف قرار می‌دهد که والدین بیشترین شکایت را از آنها دارند رفتارهایی مثل نافرمانی و مقابله[2]، به‌هم‌ریختگی[3] و لجبازی[4]. در این روش به والدین مهارت‌ها و ابزارهایی داده می‌شود که از طریق آن رابطه والد – فرزندی خود را بهبود بخشند و به دغدغه‌های رفتاری فرزند خود بپردازند.

این روش درمانی معمولاً با حضور کودک و یکی یا هر دو والدین صورت می‌گیرد و 16-20 هفته به طول می‌انجامد. این مداخله معمولاً با حضور غیرمستقیم درمانگر اتفاق می‌افتد و درمانگر، والد را برای انجام مداخلات رفتاری راهنمایی می‌کند.

درمان تعامل والد – کودک دو مرحله دارد: مرحله تعامل والد محور[5] و مرحله تعامل کودک محور[6].

تمرکز این روش درمانی بر افزایش تعامل مثبت والد و کودک از طریق استفاده از مشوق‌های مثبت، انعکاس/ تکرار صداسازی‌های کودک[7] و توضیح رفتار کودک[8] است. وقتی والد مرحله اول را با موفقیت پشت سر گذاشت، درمان وارد مرحله دوم می‌شود. در این مرحله تمرکز بر چگونگی دستوردادن به کودک است. دستوردادنی که منجر به پیروی کودک از والد شود. همچنین مهارت توجه انتخابی هم به والدین آموزش داده می‌شود. اینکه چه‌طور والدین باتوجه‌به رفتارهای مثبت کودک آن را افزایش دهند و با بی‌توجهی‌کردن به رفتارهای منفی کودک، باعث کاهش این رفتارهای چالش‌برانگیز شوند.

[1] irritability

defiance[2]

[3] temper tantrums

[4] stubbornness

[5] Child Directed Interaction

[6] Parent Directed Interaction

[7] reflecting/repeating child vocalizations

[8] describing a child’s actions