بازی درمانی کودک محور به عنوان مداخله‌ای برای کودکان اوتیسم
بازی درمانی کودکان اوتیسم; بازی‌درمانی کودک‌محور رویکردی است که به کودکان طیف اوتیسم کمک می‌کند تا مهارت‌های مهّمی را توسعه دهند و با چالش‌ها کنار بیایند. در این رویکرد درمانگران آموزش‌دیده محیطی امن و دوستانه ایجاد می‌کنند که در آن کودکان می‌توانند خود را از طریق بازی ابراز کنند. به‌جای گفتاردرمانی سنتی، از اسباب‌بازی‌ها، بازی‌ها و فعالیّت‌های خلاقانه برای ارتباط با کودک استفاده می‌کنند.
درمانگر از رفتار کودک پیروی می‌کند و درک و همدلی خود را نشان می‌دهد. با درگیرشدن در بازی، کودکان اوتیسم می‌توانند مهارت‌های ارتباطی، تعامل اجتماعی و تنظیم هیجانی خود را بهبود بخشند. بازی‌درمانی کودک محور روشی متمرکز بر کودک، مثبت و مؤثر برای حمایت از نیازهای منحصربه‌فرد کودکان اوتیسم است.
مطالعه اخیراً منتشر شده در مجله بین‌المللی بازی‌درمانی نشان می‌دهد که چگونه بازی‌درمانی کودک محور می‌تواند بر رشد اجتماعی و عاطفی کودکان اوتیسم تأثیر بگذارد. مقاله “اثرات بازی‌درمانی کودک محور بر رشد اجتماعی و عاطفی کودکان خردسال استرالیایی مبتلا به اوتیسم“ رویکردهای بازی‌درمانی کودک محور را در نمونه‌ای از سه کودک 4 تا 6 ساله استرالیایی بررسی می‌کند.
راهکار کارآمد برای کار با کودکان
از آنجایی که کودکان اوتیسم اغلب با مشکلاتی در عملکرد، پیروی از مقررات و رفتارها مواجه می‌شوند، این رویکرد یک راهکار کارآمد برای کار با این کودکان است. در چارچوب این رویکرد، درک اعمال کودک و جایگاه آن‌ها در مسیر رشد معمولی و اطمینان از ایجاد دلبستگی‌های عاطفی و اجتماعی بسیار مهم است.
بر اساس رویکرد شناسایی شده، نویسندگان ده جلسه درمانی فردی را با سه کودک انتخاب شده برای مطالعه انجام دادند و به اهداف تعیین‌شده توسط والدین کودک پرداختند. هدف از تحقیق مورد بحث، بررسی تأثیر بازی‌درمانی کودک‌محور بر کودکان اوتیسم است. یافته ها حاکی از آن است که همه کودکان پس از درمان به بهبودی چشمگیری در مهارت‌ها دست یافتند و آن‌ها در جنبه‌های رشد اجتماعی و عاطفی رشد داشته‌اند.
تحقیقات نشان داده است که بازی‌درمانی کودک محور در ارتقاء توجه مشترک، تقلید، تئوری ذهن، مهارت‌های بازی نمادین و عملکردی که اجزای ضروری رشد اجتماعی و عاطفی هستند، بسیار سودمند است. با این عوامل که باعث پیشرفت کودکان می‌شود، بازی عملکردی در کنش‌های شرکت‌کنندگان کاهش یافت و بازی نمادین تخیلی غالب شد. در نهایت، بازتاب‌های والدین عمدتاً در طول مداخله سازگار بود و والدین دستیابی به هدف را تا پایان درمان گزارش کردند.
بازی‌درمانی کودک‌محور برای کودکان اوتیسم چگونه است؟
بازی‌درمانی کودک‌محور یک رویکرد نرم است که به رشد کودکان اوتیسم کمک می‌کند. نحوه عملکرد این رویکرد بدین گونه است؛
- بازی با رهبری کودک: به‌گونه‌ای که کودکان انتخاب می‌کنند که با چه چیزی بازی کنند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا خود را بیان کنند.
- تعامل با درمانگر: درمانگران آموزش‌دیده بدون قضاوت از کودک پیروی می‌کنند و به بازی می‌پیوندند.
- ایجاد اعتماد: پیوند قوی بین کودک و درمانگر در طول زمان شکل می‌گیرد.
- ارتباط: کودکان از طریق بازی بیان احساسات و افکار را می‌آموزند.
- مهارت‌های اجتماعی: آن‌ها به‌اشتراک‌گذاری، نوبت گرفتن و درک دیگران را تمرین می‌کنند.
- تنظیم عاطفی: بازی‌درمانی کودک‌محور به کودکان کمک می‌کند تا احساساتشان را مدیریت کنند و اضطرابشان را کاهش دهند.
- حل مسئله: کودکان یاد می‌گیرند تا برای مسائل راه‌حل پیدا کنند و با چالش‌ها کنار بیایند.
- تعمیم: مهارت‌های آموخته‌شده در درمان را می‌توان در موقعیّت‌های زندگی واقعی به کار برد.
بازی‌درمانی کودک‌محور برای کودکان اوتیسم، رشد و توسعه فردی را به روشی حمایتی و متمرکز بر کودک تشویق می‌کند. برنامه‌های دیداری و یادگیری به کمک الگودهی از بازی‌درمانی کودک‌محور برای کودکان اوتیسم حمایت می‌کنند. آن‌ها به توسعه مهارت‌ها و مدیریت روتین کمک می‌کنند و درمان را برای کودکان مؤثرتر و لذت‌بخش‌تر می‌کنند.
یک مثال از رویکرد بازی‌درمانی کودک‌محور برای کودک اوتیسم
با سوزی، کودک باهوش و خلاق مبتلا به اوتیسم آشنا شوید. او با چالش‌های ارتباطات و تعامل اجتماعی دست‌وپنجه نرم کرد تا اینکه والدینش بازی‌درمانی کودک‌محور را کشف کردند. این رویکرد زندگی او را متحول کرد:
- کشف‌کردن با رهبری کودک: سوزی اسباب‌بازی‌ها و فعالیّت‌هایی را انتخاب می‌کند. مانند لگ.های رنگارنگ و لوازم هنری که علاقه او را برمی‌انگیزد.
- حمایت توسط درمانگر: درمانگر او خانم امیلی، به او ملحق می‌شود و علاقه واقعی به خلاقیّت‌ها و ایده‌های سوزی را حمایت می‌کند.
- افزایش اعتماد: باگذشت زمان، سوزی در کنار خانم امیلی احساس امنیّت و آرامش می‌کند و درمانگر به کودک اجازه می‌دهد تا آزادانه خود را بیان کند.
- بازی بیانی: سوزی یاد می‌گیرد که احساسات و افکار خود را از طریق بازی به اشتراک بگذارد، حتی با اسباب‌بازی‌های خود داستان می‌سازد.
- دوست پیداکردن: بازی‌درمانی کودک‌محور به سوزی کمک می‌کند تا اشتراک‌گذاری، نوبت گرفتن و درک دیگران را تمرین کند و مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود بخشد.
- تنظیم عاطفی: او همچنین راه‌هایی برای مدیریت احساسات خود، کاهش اضطراب و به‌هم‌ریختگی کشف می‌کند.
- مهارت‌های حل مسئله: سوزی توانایی‌هایی‌هایش را در حل مسئله توسعه می‌دهد و روزانه از آن استفاده می‌کند.
- پیشرفت در زندگی واقعی: مهارت‌هایی که سوزی در طول دوره درمان به دست می‌آورد در خانه، مدرسه و جامعه‌اش برای او مفید است.
بازی‌درمانی با محوریت کودک برای کودکان اوتیسم به کودکانی مانند سوزی قدرت می‌دهد تا منحصربه‌فرد بودن خود را در آغوش بگیرند و به روش خود پیشرفت کنند.