از کجا تشخیص دهیم کدام درمان موثرتر است؟
اگر به صورت آنلاین در گوگل برای «درمان اوتیسم در کودکان» جستجویی بکنید، به بیش از 90 میلیون نتیجه خواهید رسید که هرکدام اطلاعاتی از تحلیل رفتار عملی (ABA)، اسب درمانی، رژیم‌های سخت، اتاق‌های هایپرباریک، گفتار درمانی، کاردرمانی، تحریک لمسی متناوب تا رفتاردرمانی، کیلاسیون، شوک درمانی و خیلی روش‌های دیگر به شما می‌دهند.
والدین بهترین را برای کودکانشان می‌خواهند و حاضرند هرچیزی که کمک کند را امتحان کنند، اما تشخیص درمان درست می‌تواند پیچیده باشد. وقتی والدین گزینه‌های متعددی داشته باشند، چطور می‌توانند بفهمند کدام درمان واقعا کمک می‌کند؟
پاسخ این سوال «درمان مبتنی بر شواهد» است. خیلی ساده بگوییم، «مبتنی بر شواهد» به درمانی برمی‌گردد که دانشمندان متوجه شده‌اند برای حل چالش‌های مختلف در گروه‌هایی از افراد، کارساز است. جستجو به دنبال شواهد نتایج درمان می‌تواند به شما کمک کند تا فرق بین درمان‌هایی که برای کودکان مختلف اوتیسم ارائه می‌شود را با درمان‌هایی که تاثیرشان معلوم نیست، بفهمید.
درمان مبتنی بر شواهد چیست؟
درمان مبتنی بر شواهد شاید به نظر پیچیده برسد، اما اصول ساده‌ای دارد. اول از همه به این معنا است که تحقیقات علمی با شرکت‌کنندگان مشخصی که بهبود آماری چشمگیری از خودشان نشان دادند صورت گرفته است. دانشمندان از ابزارهای پیشرفته استفاده کرده‌اند تا مشخص کنند شرکت‌کنندگان با درمان بهتر شده‌اند یا بخاطر شانس یا هر عامل نامربوط دیگر بوده است.
مبتنی بر شواهد همچنین به این معنا است که گروهی از متخصصان آزمایش و نتایجش را از راه‌های مختلف بررسی کرده‌اند و مورد تایید دیگر محققان برجسته هم بوده است.
نتیجه: درمان مبتنی بر شواهد برای اختلال طیف اوتیسم همانی است که جامعه اوتیسم برای تعداد زیادی از کودکان موثر دانسته است.
قابل درک است که والدین هر زمان که می‌شنوند یکی دیگر از والدین از درمانی سخن می‌گوید که به کودکشان کمک کرده، به سمت آن می‌روند اما غیرممکن است که بدون شواهد علمی بتوانیم بفهمیم چه درمانی جواب می‌دهد و چرا. لزوما بهبود یک کودک با یک روش درمان اوتیسم، قابل انتقال به کودک دیگر نیست.
اکثر درمان‌هایی که تایید نشده‌اند به کودکتان آسیبی نمی‌زنند اما بزرگترین خطر، تلف کردن وقت است. ساعاتی که هر هفته روی درمان‌های آزمایش نشده اوتیسم سپری می‌کنید، می‌توانند روی برنامه درمانی مبتنی بر شواهدی سپری شوند که کارآمدی‌شان ثابت شده است.
مبتنی بر شواهد یا نه؟
بررسی اینکه آیا درمان اوتیسم از نظر علمی اثبات شده و به کودکتان کمک خواهد کرد یا نه، قرار نیست خیلی پیچیده باشد. طرح سوالات ساده‌ای که اطلاعات مورد نیاز شما را فراهم می‌کنند، به شما در اخذ تصمیمی آگاهانه کمک می‌کند.
- آیا درمان مبتنی بر شواهد است؟ شاید مشخص باشد، اما باید این سوال را موقع انتخاب هر درمان بپرسید. جواب «نه» لزوما به معنای پایان کار نیست، اما می‌تواند به شما کمک کند که بفهمید آیا درمان ارزشش را دارد و می‌تواند در برنامه درمانی کودک شما قرار بگیرد یا نه.
- تا به حال چند تحقیق درباره این درمان انجام شده؟ جواب دقیقی نداریم، اما باید به دنبال درمان‌هایی باشید که حداقل پنج تا ده پژوهش در هر حوزه مهارتی یا رفتاری آن را سنجیده باشند. مثلا بیش از 600 تحقیق اثبات کرده‌اند که تحلیل رفتار کاربردی برای کودکان اوتیسم موثر است.
- چه کودکانی در این پژوهش‌ها مشارکت کرده‌اند؟ همانطور که والدین می‌دانند، اکثر کودکان اوتیسم نیازمند کمک در حوزه‌های متعدد هستند. شواهدی که نشان دهد یک درمان برای کودکانی که مشکل تکلم دارند جواب می‌دهد، تنها برای آن چالش کودک مناسبند. در حالت ایده‌آل، شما به دنبال پژوهش‌هایی هستید که نتایجی بین نیازهای مشابه کودک شما را نشان دهند.
- از متخصصان سایر حوزه‌ها بپرسید که آیا این نتایج را تایید کرده‌اند؟ اگر گروهی از گفتاردرمان‌ها، رفتاردرمان‌ها و معلمان همگی کیفیت یک پژوهش را تایید کنند، شما به یافته‌ها مطمئن‌تر خواهید بود.
مراقب خطرات باشید
تمام پژوهش‌های درمانی اوتیسم در یک سطح علمی نیستند. قرار نیست شما متخصص روش‌های تحقیق یا آمار باشید، اما با کمی بررسی می‌توانید از درمان‌هایی که مدارکشان واضح نیست، اجتناب کنید.
می‌توانید از یک مربی قابل اعتماد، آسیب‌شناس گفتاردرمانی، متخصص اطفال، یا هر پزشک دیگری که بتواند به شما کمک کند تا ادبیات مورد نظرتان درباره اوتیسم را مرور کنید، کمک بگیرید.
مراقب علائم هشدار باشید:
- تحقیقات «فروشی»
شاید یکی دو تحقیق با اسپانسری شرکت خاصی که محصولات درمانی اوتیسم را می‌فروشد، از درمان خاصی پشتیبانی کنند. بسیاری از افرادی که در فروش انواع درمان‌های اوتیسم مشغولند، به دنبال توسعه کسب‌وکار خود هستند، برای همین شاید بیاناتی داشته باشند که فاقد شواهد کافی و لازم باشد.
- عدم وجود داده
داده‌ها و روش‌های تحقیق همواره باید منتشر شوند تا دیگر محققان بتوانند آنها را مرور کرده و نتایج را تجدید کنند.
- دادن وعده‌های بیش از حد
نسبت به هر تحقیقی که نشان دهد یک درمان اوتیسم بیش از هر درمان دیگری جوابگو است شک کنید. هرچقدر هم که بخواهید شاهد پیشرفت کودکتان باشید، احتمالا این نتایج بیش از اندازه واقعی خوب هستند.
- درمان‌های ثابت نشده
حجم گسترده‌ای از پژوهش‌های اوتیسم فهرستی از «مداخلات ثابت نشده» را به شما می‌دهند. متخصصان اوتیسم از حوزه‌های مختلف تاکید کرده‌اند که این درمان‌های اوتیسم فاقد شواهد کافی برای کارآمدی خود هستند. این پژوهش‌ها احتمالا استانداردهای لازم را کسب نکرده‌اند، تاثیرات درمانی از خود نشان نمی‌دهند و حتی تاثیرات منفی هم دارند.
درمان مبتنی بر شواهد در عمل
رویکرد مبتنی بر شواهد در درمان اوتیسم چیزی بیش از کار روی کودکان اوتیسم را ارائه می‌کند. این رویکرد همچنین شامل نحوه ارائه درمان می‌شود که متخصصان گاهی آن را «اقدام مبتنی بر شواهد» می‌نامند.
مثلا کسی که درمان را ارائه می‌کند، باید حین درمان، داده جمع‌آوری کند. شما شاید شاهد تغییرات رفتاری در کودکتان باشید، اما ارائه‌دهنده درمان، باید دائما داده جمع کند و آن را برای نشان دادن میزان پیشرفت ارائه نماید. اگر داده بعد از چند ماه بدون نتیجه بود، شاید زمان تغییر به یک رویکرد مبتنی بر شواهد دیگر باشد.
باید به خاطر داشته باشید که هر کودک اوتیسم نیازهای ویژه‌ای دارد، پس این واقعیت که درمان مبتنی بر شواهد آن را تضمین نمی‌کند، بهترین نتایج را برای کودک شما به همراه خواهد داشت. دیگر درمان‌های مبتنی بر شواهد می‌توانند موثر باشند.
متخصصانی که از اقدامات مبتنی بر شواهد استفاده می‌کنند هم باید با شما درباره نحوه جواب دادن درمان، میزان دنبال کردن آن در خانه و دیگر موارد مهم صحبت کنند تا بهترین درمان مبتنی بر شواهد که به بهترین نحو پاسخگوی کودکان شما و خانواده‌تان هست را انتخاب کنید.
یک تصمیم آگاهانه بگیرید
فهرست درمان‌های اوتیسم بی‌پایان است و هر روز هم بیشتر می‌شود.
خبر خوب اینکه: همیشه ایده‌های جدید برای کمک به یادگیری و بهبود کودک شما وجود دارند.
خبر بد اینکه: بسیاری از این ایده‌ها آزموده و اثبات نشده‌اند.
والدین این چالش را دارند که بفهمند کدام درمان به کودکشان کمک می‌کند. درمان‌هایی که پشتیبانی شواهد علمی را دارند بهترین نقطه شروع هستند و باید شالوده برنامه درمانی کودک شما باشند. درمان‌های اثبات نشده بدون شواهد شاید کمک کنند، اما قمار محسوب می‌شوند.
راه‌های مختلفی برای ارزیابی درمان اوتیسم هست، مثل پیشنهاد دیگران یا مثال‌های مختلف. بررسی شواهدی که یک درمان را پشتیبانی کنند یکی از قوی‌ترین ابزارها و همانی است که می‌تواند به شما کمک کند بهترین تصمیم را برای کودکتان بگیرید.
