اوتیسم و چاقی
تحقیقات فاکتورهای متعددی را مبنی بر عوامل موثر بر چاقی در کودکان با اختلال طیف اوتیسم به دست آورده‌اند.
این عوامل شامل عدم فعالیّت بدنی و تغذیه نامناسب هستند. همچنین، افزایش وزن می‌تواند به سبب یک عارضه جانبی مانند استفاده از برخی داروها باشد. ما می‌دانیم که والدین و سایر مراقبان برای درک و پاسخ به این مسائل پیچیده نیاز به راهنمایی دارند. خوب است که بدانید کودک شما از نظر بدنی فعّال است و گزینه‌های غذایی سالم زیادی در خانه شما فراهم است. اما نگرانی‌هایی نیز همچنان وجود دارد. در این مقاله ما توضیحاتی درباره‌ی این مشکل و راه‌کارهایی برای کنترل ان به شما والدین ارائه می‌دهیم.
گاهی فقط ورزش و رژیم غذایی سالم کافی نیست.
رویکرد تیمی برای درمان
کمک به یک کودک در طیف اوتیسم با مشکلات وزنی پیچیده است؛ بنابراین شما باید برای مقابله با این مشکل از پشتیبانی حرفه‌ای استفاده کنید. این کودکان اغلب در کلینیک‌های چند تخصصی درمان چاقی معاینه می‌شوند. تیم مراقبت معمولاً شامل یک پزشک، پرستار متخصص، متخصص تغذیه، متخصص فعالیّت‌های بدنی و حرکتی و روانشناس است. شما باید به دنبال تیمی که آموزش‌های ویژه‌ای برای کار با جوانان دارای اضافه وزن، از جمله آن‌هایی که چالش‌های رشدی دارند، باشید.
پزشک تیم می‌تواند کودک شما را از نظر شرایط متابولیک احتمالی و عوارض جانبی مرتبط با وزن ناشی از داروها ارزیابی کند. می‌دانیم که برخی از داروهای رفتاری مانند داروهای ضد روان‌پریشی (مانند ریسپریدون) و داروهای ضد افسردگی با دانستن اینکه چه زمانی فرد “اشباع” شده است، تداخل دارند. در نتیجه، این داروها اغلب عوارض جانبی مانند افزایش وزن را به‌همراه دارند. پزشک می‌تواند جایگزین‌های احتمالی برای این داروها را مورد بحث قرار دهد. علاوه بر این، پزشک می‌تواند هیپرفاژی را ارزیابی کند. این اصطلاح پزشکی احساس گرسنگی شدید را توصیف می‌کند که حتی پس از خوردن مقدار زیادی غذا از بین نمی‌رود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که این مشکل ممکن است به دلیل عدم تعادل هورمونی باشد.
متخصص تغذیه در تیم می‌تواند به طراحی یک برنامه غذایی به کودک شما کمک کند. او می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید کودک شما به چه مقدار غذا و چه نوع غذایی نیاز دارد.
روانشناس تیم می‌تواند مسائل رفتاری مرتبط با خوردن را شناسایی کرده و به آنها رسیدگی کند. به عنوان مثال می‌توان به خوردن تکانشی، کلیشه‌های مرتبط با غذا خوردن، امتناع از ترک خوردن، دزدی غذا و غیره اشاره کرد. روانشناس می‌تواند به شما کمک کند تا یک برنامه قوی برای پاسخ به رفتارهای مشکل‌ساز کودکتان ایجاد کنید. این اغلب شامل تعیین و اجرای محدودیت‌های واضح است. روانشناس همچنین می‌تواند با کودک شما برای بهبود آگاهی از گرسنگی او کمک کند؛ آگاهی از گرسنگی توانایی تشخیص گرسنگی و نیاز به غذا خوردن است، درک اینکه چه زمانی سیر هستید و نیاز به توقف دارید به اندازه میزان غذایی که می‌خورید، اهمیّت دارد.
بسیاری از کودکان با مشکلات رشدی و/یا حسی با آگاهی از گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند. این خود نوع دیگری از «حسِ‌درونی» است.
استراتژی‌هایی که باید در خانه امتحان کنید:
- به محض تمام شدن وعده غذایی که به او داده‌اید، توجه کودکتان را به فعالیّت دیگری جلب کنید. توجه او را بر روی چیزی غیر از غذا متمرکز کنید!
- به طور مداوم به رفتارهای غذایی مناسب پاداش دهید؛ امّا از استفاده از غذا به عنوان پاداش خودداری کنید. چیز دیگری را انتخاب کنید که کودکتان از آن لذّت می‌برد.
- غذا را از دید و دسترس کودکتان دور نگه دارید.
- در برنامه تمرینی خود، از نمودار تصویری به نام مقیاس آگاهی از گرسنگی استفاده کنید تا به کمک آن به کودکتان یادآوری کنید که در مورد سطح گرسنگی خود فکر کند و گرسنگی را از سایر نیازها مانند نیاز به تحریک یا توجه متمایز کند.
- وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌های برنامه‌ریزی‌شده‌ای را با زمان کافی در برنامه غذایی کودک خود بگذارید تا معده کودکتان خالی شود. ما آموخته‌ایم که مصرف میان‌وعده در طول روز آگاهی از گرسنگی را کاهش می‌دهد. به عبارت دیگر، بودن غذا در شکم در طول روز می‌تواند کودک شما را از تجربه احساس گرسنگی که باید تشخیص دهد، باز دارد.
هیچ یک از این استراتژی‌ها مطرح شده، راه‌حل‌های سریع نیستند؛ مجدداً، ما می‌خواهیم تأکید کنیم که کار با متخصصان درمانی با تجربه در حل مسائل چاقی و اضافه وزن بسیار مهّم است.
اهمیت خواب
ضروری است که مطمئن شوید کودکتان به اندازه کافی می‌خوابد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کمبود خواب می‌تواند تولید هورمون‌های مغزی را افزایش دهد که آگاهی از گرسنگی را کاهش می‌دهد. متأسفانه اختلالات خواب یکی‌دیگر از مشکلات رایج در سلامت کودکان و بزرگسالان با اختلال اوتیسم است.
“نه” گفتن اشکالی ندارد!
به عنوان والدین، طبیعی است که بخواهیم به فرزندانمان، وقتی که اعلام گرسنگی می‌کنند، غذا بدهیم؛ با این حال، کودکان با آگاهی ضعیف از گرسنگی یا هیپرفاژی اغلب بیشتر از نیازشان غذا می‌خواهند. بنابراین به قرار دادن مقدار مناسب و ترکیبی سالم از کربوهیدرات، پروتئین، میوه و سبزیجات در بشقاب کودکتان ادامه دهید. و به موادغذایی ناسالم و خوراکی‌های غیرمغذی «نه» بگویید.
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، غذا خوردن بر اساس برنامه نیز مفید است. یک برنامه بصری می‌تواند به کودک شما کمک کند تا آن‌چه را که قرا است در طول بخورد، پیگیری کند. اگر بین وعده‌های غذایی برنامه‌ریزی شده و میان وعده‌ها غذا می‌خواهد، به این ترتیب پاسخ دهید: “متاسفم؛ هنوز وقت خوردن نرسیده؛ وعده غذایی بعدی ما 30 دقیقه دیگر است؛ و یا …”، سپس برای پذیرش این قوانین کودک خود را تشویق کنید و اگر او همچنان به سر و صدا ادامه می‌دهد، او را نادیده بگیرید.
انتخاب‌های غذایی هوشمندانه‌تر
اگر خانواده شما از یک رژیم غذایی سالم استفاده می‌کند، می‌توانید با افزایش نسبت غذاهایی که محتوای چربی کمتری دارند به کودک خود برای درک احساس سیری کمک کنید. این غذاها شامل میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین بدون چربی هستند.
این بسیار عالی است که کودک شما از فعالیّت‌بدنی لذّت می‌برد؛ امیدواریم که همچنان کودکتان را تشویق کنید تا حداقل یک ساعت در روز فعالیّت‌بدنی شدید داشته باشد. برخی از کودکان نیاز دارند این فعالیت را به چند دوره فعالیّت شدید در روز تقسیم کنند، تا زمانی که بتوانند یک ساعت کامل ورزش و تحرّک را تحمل کنند.