هرزه خواری چیست؟ ابتدا باید مثالی از هرزه خواری در کودکان برایتان بیاوریم؛ بسیاری از کودکان کم سن و سال به منظور ارضای حس کنجکاوی شان نسبت به محیط، اشیا غیرخوراکی را در دهانشان میگذارند. به عنوان مثال آنها ممکن است خمیربازی و یا شن‌های بازی را در دهانشان بگذارند. این یک حرکت طبیعی در کودکان است. شما بارها کودکتان را در حینی می‌یابید کـه سر عروسکش را در دهان دارد و یا اشیا نامتعارفی را در دهان قرار می‌دهد. این یک مرحله کوتاه و گذرا در زندگی کودکان است. اما اگر این اتفاق فراتر رفته و به صورتی درآید که کودک به طور مداوم یک شیء غیرخوراکی را در دهانش قرار دهد. (به‌عنوان‌مثال: چسب‌های درز پنجره ها، دیوارها و یا جویدن فرش‌ها) این کودک مبتلا به هرزه خواری یا پیکا است.

هرزه خواری چیست؟

هرزه خواری، خوردن اشیاءِ غیرخوراکی به‌صورت مداوم و نوعی اختلال خوردن است که بیشتر از همه در بین افرادی با ناتوانایی‌های رشدی، اوتیسم، ناتوانایی‌های ذهنی و کودکان 2 تا 3 سال شایع است اما آن چه مشاهده شده است آن است که در مقایسه ی بین این گروه ها نیز، هرزه خواری بیش از همه در بین کودکان با اختلال طیف اوتیسم رواج دارد.

به‌عنوان‌مثال:

کودک مبتلا به هرزه خواری ممکن است از درون سطل زباله غذایی برداشته و به دهانش بگذارد و یا تکه‌ای از یک اسباب‌بازی پلاستیکی را به‌سرعت ببلعد. همان گونه که گفته شد، سایر کودکان نیز ممکن است تکه‌ای از اسباب‌بازی را برای کنجکاوی در دهانشان بگذارند اما مگر به‌اشتباه، آن را قورت نمی‌دهند. در افراد با اختلال طیف اوتیسم، کسانی که ناتوانایی‌های ذهنی دارند، بیشتر از افرادی که از نظر هوش بالاتر از متوسط هستند، هرزه خواری دارند. هرزه خواری همچنین ممکن است در بین کودکان با آسیب‌های مغزی هم شایع باشد. این مشکل در بین زنان باردار و افراد مبتلا به صرع نیز دیده شده است.

این اختلال می‌تواند مشکلات جدی و شدید سلامت همانند مسمومیت، کم‌خونی، فقر آهن و … را برای فرد ایجاد کند.

افراد مبتلا به هرزه خواری اغلب علاقه‌مند به بلعیدن مواد و اشیا غیرخوراکی هستند.

در زیر به رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• خاک (اغلب خاک رس)
• آشغال سیگار
• گچ
• چسب
• چمن و گیاه‌های غیرخوراکی
• کاغذ
• سنگریزه
• شامپو
• سوزن
• مو
• نخ
• شن
• لباس
• خمیردندان
• جوش شیرین
• صابون
• و…

نکته: کودکان با اختلال طیف اوتیسم مبتلا به هرزه خواری ممکن است مواد غیرخوراکی آلوده را به‌راحتی در دهانشان بگذارند اما از امتحان غذایی جدید امتناع کنند.

چهار ویژگی هرزه خواری

 1- خوردن مداوم یک یا چند ماده (شیء) غیرخوراکی

 2- رفتارهای رشدی نامناسب (عدم تطبیق رفتارهای رشدی با سن) که بخشی از یک فرهنگ نیستند.

 3- بروز رفتارهای نگران‌کننده‌ای که سبب مراجعه به متخصص می‌شود.

 4- سن بالای 18 ماه

نکته: قراردادن اشیا مختلف و غیرخوراکی در دهان در بین کودکان زیر 18 ماه کاملاً طبیعی بوده و مرحله‌ای از رشد محسوب می‌شود. بااین‌حال اگر این کار به‌صورت مداوم و مکرر توسط کودک انجام شود، درمان‌های اولیه ی هرزه خواری کمک‌کننده خواهد بود. والدین برای تشـخیص هرزه خواری در بین کودکانشان نیازمند نشانه‌ها و سرنخ‌هایی هستند که آنها را نگران کرده و به‌واسطه ی آن بـه متخصص مربوطه مراجعه می‌کنند. ازاین‌رو در اینجا به رایج‌ترین نشانه‌های هرزه خواری اشاره خواهیم کرد.

برخی از رایج‌ترین نشانه‌های هرزه خواری در کودکان:

• کودک اغلب اشیا مختلف مانند اسباب‌بازی‌های کوچک را در دهانش می‌گذارد.
• او دائماً به دنبال اشیا یا موادی است که آنها را در دهانش قرار دهد.
•  دیده‌شدن مواد غیرخوراکی در مدفوع کودک (به عنوان مثال: نخ، پلاستیک، سنگریزه و…)
• کودک از روی زمین، سطل آشغال و سایر مکان‌های نامتعارف غذا برداشته و در دهانش بگذارد.
• کودک نتواند بین مواد خوراکی و غیرخوراکی تمایز قائل شود.
•  افرادی مانند معلمان و مراقبان که بیشترین زمان را با کودک می‌گذرانند گزارش‌هایی مبنی‌بر هرزه خواری وی به خانواده بدهند.

نکتـه: بهتر است اسباب‌بازی‌هایی مانند لگو، اسباب‌بازی‌های دارای آهن‌ربا و… که قابلیت تبدیل‌شدن به قطعات کوچک‌تر را دارند، در دسترس کودکان دارای هرزه خواری قرار نگیرد.

بیشترین درصد ابتلا به هرزه خواری در کودکان اوتیسم

رعایت تغذیه در کودکان اوتیسم، اهمیت بسیار زیادی دارد. در پاسخ به این سؤال که “چرا برخی کودکان دارای اوتیسم و کودکانی با سایر اختلالات رشدی به هرزه خواری مبتلا هستند؟” باید گفت : مهمترین علت این امر، بازخوردهای حسی (تقویت های خودکار) است. این کودکان مواد و اشیا غیرخوراکی را برای حس لذت و احساس خوشایندی که به آنها دست می‌دهند، در دهانشان قرار داده و می‌بلعند.

 دلیل دیگر این است که برخی کودکان تفاوتی بین مواد خوراکی و غیرخوراکی قائل نیستند. درواقع آنها فکر می‌کنند هر چیزی قابل خوردن است.

علت دیگری که شناسایی شده است، کمبود سطح آهن یا روی در بدن این کودکان است. گاهی استفاده از مکمل‌های ویتامین برای این کودکان می‌تواند کمک‌کننده باشد. این کودکان همچنین ممکن است نیازمند درمان‌های رفتاری نیز باشند.

برخی علل مهم و کلیدی هرزه خواری که ریشه ی رفتاری دارند:

• فاکتورهای غیر اجتماعی همانند مشکلات حسی کودک

(احساس رضایت از گذاشتن مواد غیرخوراکی و اشیا در دهانش)

• فاکتورهای اجتماعی

(جلب توجه والدین)

اختلال هرزه خواری یا پیکا در افراد مبتلا به اختلالات روانی زیر دیده می‌شود:

• اختلال طیف اوتیسم
• روان‌گسیختگی، اسکیزوفرنی
• سایر ناتوانی‌های ذهنی
• اختلال وسواس اجباری

اختلال پیکا در بارداری

اختلال پیکا در بارداری عواقبی جدی برای سلامتی مادر و جنین خواهد داشت. خوردن مواد غیرخوراکی می‌تواند باعث مسمومیت، خفگی، آسیب به دستگاه گوارش، و سایر مشکلات پزشکی شود. اما دلیل هرزه خواری در بارداری چیست؟ کمبود مواد مغذی، مانند آهن، روی و سلنیوم، می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی، از جمله اختلال پیکا شود. زنان باردار به دلیل افزایش نیاز بدن به این مواد مغذی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کمبود این مواد هستند. همچنین تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث بروز تغییراتی در رفتار و خلق‌وخوی شود. از سویی اضطراب و استرس در دوران بارداری شایع است. این عامل شاید منجر به بروز رفتارهای تکراری، مانند خوردن مواد غیرخوراکی هم خواهد شد. نکته مهم دیگر اینکه برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که اختلال Pica ممکن است در برخی از خانواده‌ها ارثی باشد.

پیکا یا هرزه خواری چقدر شایع است؟

پیکا به عنوان یک اختلال نسبتا نادر در نظر گرفته می‌شود اما در مقابل هم بیشتر در افراد باردار و کودکان خردسال دیده می‌شود. میزان شیوع ابتلا به هرزه خواری به شکل زیر است:

• بزرگسالان: گزارش شده که در یک کلینیک، ۴ درصد از مردان و زنان بالغ پیکا داشتند.
• کودکان: گفته می‌شود که این اختلال ۱۰ تا ۳۰ درصد از کودکان بین سنین ۱ تا ۶ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری در ۱۰ درصد از کودکان بالای ۱۲ سال و در ۵۰ درصد از کودکان ۱۸ تا ۳۶ ماهه وجود دارد.
• زنان باردار: در یک مطالعه در ایالات متحده ۲۷.۸ تا ۶۸٪ از زنان باردار تجربه پیکا داشتند.
• افراد مبتلا به مشکلات سلامت روان: پیکا در افراد مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری، اوتیسم، اختلال وسواس فکری-اجباری، تریکوتیلومانیا (کندن مو) و اسکیزوفرنی شایع‌تر است.
• افراد دارای مشکلات ذهنی: پیکا را می‌توان در ۱۰ درصد از افرادی که دچار مشکلات ذهنی هستند مشاهده کرد.

روش تشخیص ابتلا به پیکا یا هرزه خواری

• آزمایش خون
• آزمایش انگل یا سنجش باکتری
• آزمایش کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
• گرفتن نمونه مدفوع
• تصویربرداری از روده‌ها جهت بررسی انسداد روده‌ها
• آزمایش ارزیابی میزان سرب بدن

روش های درمان پیکا یا هرزه‌خواری

قبل از هر چیز در نظر داشته باشید که درمان هرزه خواری به شناخت عامل اصلی آن بستگی دارد. پزشک با شناخت زمینه جسمی و روانی این اختلال دست به درمان می‌زند. در ادامه برخی از درمان‌های رایج اختلال پیکا معرفی شده است:

• درمان با مکمل‌های غذایی

مکمل‌های غذایی می‌توانند به فرد کمک کنند تا مواد مغذی موردنیاز بدن خود را دریافت کند و از خوردن مواد غیرخوراکی برای رفع کمبود مواد مغذی خودداری کند. مصرف آهن، روی، سلنیوم و ویتامین B12 کمک‌کننده است.

• با داروها

داروها می‌توانند به فرد کمک کنند تا علائم اختلالات روانی خود را کنترل کند و از خوردن مواد غیرخوراکی برای مقابله با این علائم خودداری کند. داروهای ضدروان‌پریشی، داروهای ضدافسردگی، داروهای ضداضطراب از آن جمله هستند.

• روان‌درمانی

انواع مختلفی از روان‌درمانی برای درمان اختلال پیکا به‌کار می‌رود. برخی از انواع روان‌درمانی که معمولاً برای درمان اختلال Pica استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:

• • رفتاردرمانی شناختی (CBT)
  •  خانواده‌درمانی
  •  گروه‌درمانی

صدای اوتیسم می‌کوشد تا با ارائه کاملترین خدمات توانبخشی و آموزشی، مطابق با نیازهای هر کودک، زندگی شادتری برای کودکان مبتلا به اوتیسم فراهم نماید. والد محترم، اگر نیاز به دریافت اطلاعات بیشتر درباره ی اوتیسم و یا نیاز به هرگونه آموزش برای نحوه ی برقراری ارتباط با کودک مبتلا به اتیسم خود دارید، می‌توانید از طریق شماره تلفن‌های 02188616931 و 02188616932 ، با ما در ارتباط باشید.

دانلود کامل مقاله هرزه خواری