آپراکسی گفتار; یک اختلال گفتاری است که در آن مغز کودک برای هماهنگ‌کردن حرکات دهانی پیچیده و ایجاد صداها، هجاها، کلمات و عبارات مشکل دارد. شایع‌ترین توصیف از یک کودک مبتلا به آپراکسی در دوران کودکی، دشواری در درک کلام است. به طور معمول در این اختلال ضعف عضلات گفتاری وجود ندارد. والدین این کودکان معمولاً می‌گویند: هیچ‌کس نمی‌تواند حرف‌های فرزندم را درک کند، به نظر می‌رسد که او سعی می‌کند کلمه را بگوید؛ اما نمی‌تواند.

آپراکسی گفتار در کودکان اوتیسم

آپراکسی چیست؟ یک اختلال رایج در کودکان طیف اوتیسم است. مطالعات نشان داده است که دو سوم کودکان اوتیسم آپراکسی نیز دارند. برخی از دیدگاه‌های مفهومی و تجربی معتقدند که آپراکسی احتمالا علت عدم رشد گفتار در اختلال طیف اوتیسم است.

یک پژوهش موردی با بررسی نشانه‌های آوایی اولیه  [1]به تسهیل توالی‌های صوتی و تشویق رفتارهای گفتاری جدید پرداخت. نتایج مطالعه نشان داد اوتیسم و ​​آپراکسی گفتاری هم‌زمان رخ می‌دهند؛ اما به دلیل ماهیت آزمایش، تعمیم‌دادن آن کار آسانی نیست. اوتیسم، ​​آپراکسی و سایر نقایص واج‌شناختی بسیار همبود هستند؛ بنابراین، همه کودکان مبتلا به آپراکسی باید تحت نظر علائم اوتیسم هم باشند. این امکان شناسایی زودهنگام و دسترسی به خدمات مناسب برای نیازهای کودک را فراهم می‌کند.

انواع اصلی آپراکسی :

آپراکسی گفتار کودکی: این نوع از بدو تولد وجود دارد و در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود. ژنتیک ممکن است در این اختلال نقش داشته باشد و بیشتر از دختران پسران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

آپراکسی گفتار اکتسابی: این نوع می‌تواند هر کسی را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ اما بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود. از صدمه به مغز مانند سکته مغزی، آسیب ترومای مغزی یا تومور مغزی ناشی می‌شود.

علائم و نشانه‌های آپراکسی گفتار

سه تا از شایع‌ترین ویژگی‌ها در کودکان مبتلا به آپراکسی گفتار عبارت‌اند از:

1.اشتباهات تلفظی بی‌ثبات در تولید صداها یا در تولید تکراری هجای کلمات، کودک یک کلمه را در هر بار تلاش به طور متفاوتی می‌گوید.

2.کلمات، جملات و عبارات طولانی را سخت‌تر تلفظ می‌کند.

3.در بیان گفته‌ها لحن و آهنگ مناسبی که منظور او را برساند، ندارد.

ویژگی‌های دیگر این اختلال در دوران کودکی

کودک اولین کلمه‌اش را دیرتر از همسالانش می‌گوید.

تعداد صداها و کلماتی که می‌تواند بیان کند محدود است. اشتباهات گفتاری اش متعدد است.

برای تولید صداها حرکات دهانی و تلاش‌های بی‌نتیجه زیادی دارد.

در تولید صداهایی مثل آ، ای او اشتباه می‌کند.

بین بیان گفتار اتوماتیک (مثل سلام، مرسی) که مدام تکرار می‌شود و گفتار ارادی او تفاوت وجود دارد. اشتباهات بیشتر در بیان گفتار ارادی رخ می‌دهد.

علت آپراکسی گفتار دوران کودکی چیست؟

آپراکسی گفتار در دوران کودکی می‌تواند به دلایل مختلف رخ دهد. برخی از موارد به آسیب مغزی، مانند آسیب تروماتیک سر، نسبت‌داده‌شده است. سایر موارد با اختلالات عصبی رفتاری پیچیده مرتبط است، تغییرات رفتاری ناشی از مشکل در مغز مثل اختلال کمبود توجه و اختلالات طیف اوتیسم از جمله ویژگی‌های رفتاری آن است.

تحقیقات در مورد این موضوع هنوز نسبتاً محدود است، بنابراین هیچ تعریف رسمی از اختلال یا حتی معیارهای تشخیصی وجود ندارد. به این معنا که توافقی در مورد مجموعه‌ای از علائم برای تشخیص آپراکسی گفتار در یک کودک وجود ندارد. به همین دلیل، تشخیص این اختلال گفتار در کودکان، می‌تواند بسیار مشکل باشد و دو متخصص ممکن است در مورد داشتن یا نداشتن این اختلال در کودک با هم اختلاف‌نظر داشته باشند.

درمان آپراکسی در کودکان اوتیسم

کودکان مبتلا به اوتیسم و ​​آپراکسی گفتاری باید یاد بگیرند که چگونه دیگران را درک کنند، از زبان بیانی، مهارت‌های زبانی و دریافتی مناسب استفاده کنند. خوشبختانه راه‌هایی برای درمان آپراکسی گفتاری در کودکان اوتیسم وجود دارد. مؤثرترین راه‌حل گفتاردرمانی مبتنی بر درک و فهم تمرکز است.

در گفتار درمانی رویکردهای زیر برای بهبود تولید گفتار کودک ارائه می‌شود.

1. استفاده از روش‌های زبانی برای آموزش قوانین مربوط به صداهای خاص و توالی‌های صوتی گفتار به کودکان.
2. برنامه‎های حرکتی که بر تکرار حرکات گفتاری برای ایجاد خودکار صداها تمرکز دارند.
3. تمرینات ریتمیک که بر ریتم، ملودی و استرس مورد نیاز برای ایجاد الگوهای لحنی دقیق تمرکز دارند.
4. شکل دادن و تقویت عضلات فک برای کمک به تولید صداهای دقیق‌تر.
5. نشانه های حسی که از لامسه، بینایی، شنوایی و حس عمقی برای آموزش توالی حرکتی لازم برای تولید صداها و کلمات به کودکان استفاده می‌کنند.
6. نشانه‌گذاری دینامیک زمانی و لمسی [2] که از تقلید مستقیم با مداخله گفتار درمانگر استفاده می‌کند که منجر به بهبود گفتار می‌شود.

سخن پایانی

گفتار درمانگر کودک ممکن است چند رویکرد را برای درمان ترکیب کند که تولید گفتار و مهارت‌های ارتباطی کودک را بهبود می‌بخشد. والدین کودک اوتیسم با مشکلات گفتاری، باید فرزند را به‌درستی ارزیابی کرده تا در صورت لزوم تشخیص آپراکسی گفتاری صورت گیرد. هدف این است که گفتار کودک بهبود یابد و به او کمک شود تا با دیگران ارتباط برقرار کند.

صدای اوتیسم می‌کوشد تا با ارائه کاملترین خدمات توانبخشی و آموزشی، مطابق با نیازهای هر کودک، زندگی شادتری برای کودکان مبتلا به اوتیسم فراهم نماید.
والد محترم، اگر نیاز به دریافت اطلاعات بیشتر درباره ی اوتیسم و یا نیاز به هرگونه آموزش برای نحوه ی برقراری ارتباط با کودک مبتلا به اتیسم خود دارید، یا کودک شما نیاز به گفتار درمانی دارد، می‌توانید از طریق شماره تلفن‌های 02188616931 و 02188616932 ، با ما در ارتباط باشید.

[1] (IPC)

[2] DTTC