انتقال در فعالیّت‌های روزمره در کودکان و نوجوانان اوتیسم

کودکان و نوجوانان اوتیسم معمولاً کارهای روزمره و روتین را دوست دارند و علاقه چندانی به تغییر در برنامه‌های روزانه ندارند.

این بدان معناست که کودک اوتیسم برای مدیریت تغییرات در روال روزانه به کمک نیاز دارد. تغییرات رایج یا موقعیّت‌های جدید شامل: ترک‌کردن خانه، رفت و آمد مهمان به خانه، رفتن به جایی جدید مانند دندانپزشکی، تغییر علاقه‌مندی بین اسباب‌بازی‌ها، فعالیّت‌ها یا وظایف یا حرکت از فعالیّت‌های ترجیحی به فعالیّت‌های کمتر ترجیح داده شده، انجام کارها به ترتیب متفاوت برای مثال :حمام‌کردن در یک‌زمان غیرمعمول، خوردن غذاهای جدید یا پوشیدن لباس‌های نو، تغییر معلمان یا فعالیّت‌های برنامه‌ریزی‌شده در مدرسه، ناتوانی در به پایان رساندن فعالیّت‌ها، لغو فعالیّت‌ها به‌عنوان‌مثال، نرفتن به پارک به دلیل آب‌وهوای بد و سایر موقعیت‌های دیگر هستند.(فعالیت روزمره کودکان اوتیسم)

وسواس

کودکان و نوجوانان اوتیسم بسیار شدید روی اسباب‌بازی‌های موردعلاقه، فعالیّت‌ها و موضوعات خاص تمرکز دارند. برای مثال، بچه‌های کوچک‌تر چیزهایی مانند شاخه‌ها یا توپ‌ها را جمع‌آوری می‌کنند یا تمایل دارند تاریخ تولد هر کسی را که ملاقات می‌کنند بدانند. بارهاوبارها درها را باز و بسته می‌کنند یا باعجله در هر مکان جدید دنبال پیداکردن شیرآب می‌گردند. کودکان بزرگ‌تر، ممکن است مشغله‌های بسیار محدودی داشته باشند مانند نیاز به دانستن همه چیز. برخی از کودکان از یک علاقه یا وسواس به دیگری می‌روند و علایق قبل از اینکه تغییر کنند هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشند. برخی در اوایل کودکی علاقه خود را به قطارها پیدا می‌کنند و این علاقه را تا نوجوانی و یا تا بزرگسالی ادامه می‌دهند.

تشریفات خاص در انجام کارها

برخی از کودکان و نوجوانان اوتیسم دارای تشریفات خاصی هستند. به‌عنوان‌مثال، برخی از کودکان اشیاء موردعلاقه خود را فقط در مکان‌های خاصی مانند گوشه پایین کشو و یا در اتاق‌خواب نگه می‌دارند. گاهی باید شیء موردعلاقه خود را قبل از خواب حتماً لمس ‌کنند، فقط از لیوان خاصی آب بنوشند، همیشه سؤالاتی تکراری بپرسند و یا در هر پرسشی همیشه دنبال پاسخ‌هایی خاص هستند.

کارهای روزمره

روال‌ها اغلب برای کودکان و نوجوانان اوتیسم مهّم هستند. تغییر و انتقال برای آن‌ها دشوار است. آن‌ها دوست دارند هر بار به ترتیب خاصی غذا بخورند، بخوابند یا خانه را ترک کنند. به‌عنوان‌مثال اگر برنامه‌های معمول قبل از خواب رعایت شود با خوشحالی به رختخواب می‌روند، امّا اگر این برنامه‌ها رعایت نشوند کودک به‌هم‌ریخته می‌شود. اگر مسیر همیشگی رفتن به‌پیش دبستانی عوض شود بسیار ناراحت می‌شوند یا ممکن است اصرار داشته باشند که هر روز صبح لباس‌های خود را به همان ترتیب همیشگی بپوشند.

(فعالیت روزمره کودکان اوتیسم)

برای انتقال بین فعالیّت‌های مختلف در فرزند اوتیسم خود چه کنیم؟

قبل از اینکه برنامه‌ای برای مدیریت وسواس‌ها، تشریفات و روتین‌های فرزندتان تهیه کنید به سطح رشد و مهارت‌های ارتباطی کودک توجه کنید. به‌عنوان‌مثال، آیا فرزند شما مهارت‌های ارتباطی برای درک دستورالعمل‌های شما را دارد؟ بررسی اینکه چه چیزی باعث رفتار کودک شما می‌شود آیا مشکل حسی است؟ یا کودک در مواجهه با ناشناخته‌ها احساس اضطراب می‌کند؟ اگر رفتار کودک بر زندگی او یا سایر افراد تأثیر منفی نمی‌گذارد، امّا همچنان می‌خواهید آن را کاهش دهید می‌توانید محدودیت‌هایی را برای این رفتار در نظر بگیرید؛ به‌عنوان‌مثال، می‌توانید به کودک اجازه دهید تا نیم ساعت بعد از مدرسه درباره موضوع موردعلاقه خود صحبت کند پس از آن باید یک فعالیّت جدید را انجام دهد.

یک مشوق مثبت برای یک تغییر درعلاقه وسواسی فرزند خود پیدا کنید.

به یک گردش روزانه بروید؛ سپس یک تغییر خوشایند در برنامه بدهید که برای کودک اتفاق جالبی بیفتد. کودک را برای مقابله با آن تحسین کنید. در چنین شرایطی کودک می‌آموزد که گاهی اتفاقات غیرمنتظره می‌توانند خوشایند باشد.

بدون برنامه به گردش بروید؛ فوراً سورپرایز سرگرم‌کننده را نشان دهید و کودک را برای مقابله با آن تحسین کنید.

به‌هنگام انجام برنامه روزمره، کار برنامه‌ریزی‌نشده‌ای را انجام دهید که کودک معمولاً از آن لذّت نمی‌برد؛ پس از آن به کودک برای کنارآمدن با این موقعیّت پاداش دهید و سپس به برنامه روزمره بازگردید.

در پاداش دادن انعطاف‌پذیر باشید؛ یکی دیگر از راه‌های ساده برای کمک به کودکان بزرگ‌تر برای مقابله با تغییرات این است که مفهوم «انعطاف‌پذیری» را به میزان زیادی بیان کنیم. هر زمان که فرزندتان با تغییر یا اتفاق غیرمنتظره‌ای مواجه شد، او را تحسین کنید یا به او پاداش دهید. به کودک بگویید که چقدر «انعطاف‌پذیر» است و با استمرار به کودک کمک کنید تا این مهارت را با چیزی که دوست دارد، مانند توجه مرتبط کند.فعالیت روزمره کودکان اوتیسم