اوتیسم و بیش فعالی ; با تفاوت های این دو اختلال آشنا شوید!
اوتیسم و بیش فعالی چیست؟ بیش‌فعالی/ نقص‌توجه (ADHD)، و اوتیسم اختلالات عصبی- رشدی جداگانه‌ای هستند، که می‌توانند دارای علائم مشترکی باشند. هر دو اختلال، می‌توانند بر دامنه توجه و ارتباطات، تأثیر بگذارند. بااین‌حال، تفاوت‌هایی کلیدی هم بین این دو اختلال هست. یک کودک می‌تواند هم دارای ADHD و هم اوتیسم باشد.
صدای اوتیسم می‌کوشد تا با ارائه کاملترین خدمات توانبخشی و آموزشی، مطابق با نیازهای هر کودک، زندگی شادتری برای کودکان دارای اختلال اوتیسم فراهم نماید. والد محترم، اگر نیاز به دریافت اطلاعات بیشتر درباره ی اوتیسم و یا نیاز به هرگونه آموزش برای نحوه ی برقراری ارتباط با کودک اوتیسم خود دارید، می‌توانید از طریق شماره تلفن‌های ۰۲۱۸۸۶۱۶۹۳۱ و ۰۲۱۸۸۶۱۶۹۳۲ ، با ما در ارتباط باشید.
ارتباط میان اوتیسم و بیش فعالی
ADHD چیست؟ یک اختلال عصبی رشدی شایع است. مطابق با آمار انجمن روانپزشکی آمریکا (APA)، ADHD حدود 8.4٪ از کودکان، و 2.5٪ از بزرگسالان را، تحت تاثیر قرار می‌دهد. این آمار در مردان، بیشتر از زنان است. کودکان با اختلالADHD مشکلات توجه، بیش‌فعالی و کنترل تکانه را تجربه می‌کنند. آنها ممکن است برای تمرکز، بی‌حرکت بنشینند، یا قبل از اقدام فکر کنند.
سه نوع فرعی از ADHD وجود دارد، و پزشک تشخیص را بر اساس علائم خاص فرد قرار می‌دهد.
انواع ADHD عبارتند از:
- نقص‌توجه
- بیش‌فعال – تکانشی
- بیش‌فعالی/ نقص‌توجه
علائم ADHD ممکن است با بزرگ‌تر شدن کودک، بهبود یابد و بتواند تمرکز و کنترل بیشتری بر تکانه‌های خود، به دست آورد.
اختلال طیف اوتیسم چیست؟
اختلال طیف اوتیسم، بر ارتباطات و تعامل اجتماعی فرد، در زمینه‌های مختلف تأثیر می‌گذارد. اختلال طیف اوتیسم هیچ علت و درمان خاصی ندارد، اما مداخلات به‌هنگام، می‌تواند به افراد کمک کند، تا در زمینه‌هایی که برایشان چالش‌برانگیز است، پیشرفت کنند. براساس منبع معتبر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، از هر 36 کودک، 1 کودک با اختلال طیف اوتیسم شناسایی می‌شود.
آیا بین اختلال طیف اوتیسم و ADHD رابطه‌ای وجود دارد؟
در علائم اوتیسم و ADHD، همپوشانی‌های بسیاری وجود دارد، و ممکن است کودک دارای هر دو اختلال باشد. والدین و مراقبانی که نگران هستند فرزندشان ADHD، اوتیسم یا هر دو را دارا باشد، باید با پزشک خانواده، یا متخصص اطفال خود صحبت کنند. ممکن است پزشک، ارجاع کودک به متخصص اختلال رفتار کودک را، توصیه کند. در تشخیص اولیه اختلال ADHD، علائمی همچون ضعف در تمرکز، ناتوانی برای انجام امور روزمره، فعالیت بیش‌ازحد، و عدم تمایل برای توجه به اطراف، قابل بررسی است. کارشناسان اعلام کردند، که تشخیص ADHD، در تمامی سنین ممکن است. اما معمولا شناسایی اغلب کودکان با این اختلال، در زمان تحصیل صورت می‌گیرد. زیرا ابتلا به این اختلال، زمینه‌ساز بروز بسیاری از مشکلات، به‌ویژه در حیطه آموزش و یادگیری می‌شود، و معلمان و اولیا مدرسه، درتشخیص این اختلال، نقشی اساسی دارند.
از دیگر اختلالات رشدی، اختلال طیف اوتیسم است، که معمولا بروز علائم آن قبل از سن ۳ سالگی رخ می‌دهد. از جمله علائم اصلی این اختلال، نقص در رفتارهای اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی است، که ناشی از اثرات تحمیلی این اختلال، بر بخشی از مغز است. اگرچه از نقش عوامل ژنتیکی و شرایط محیطی، در بروز اختلال اوتیسم، نمی‌توان چشم‌پوشی کرد، ولی پژوهشگران علی‌رغم مطالعات بسیاری که در این زمینه انجام دادند، نتوانستند علت اصلی آن را، پیدا کنند.
به‌دلیل اینکه برخی علائم ظاهری و رفتاری، در اختلال اوتیسم و ADHD به‌هم شبیه هستند، ممکن است کودکان با این دو اختلال را، نتوان به‌خوبی تفکیک کرد؛ از جمله علائم این اختلالات عدم‌توجه به اطرافیان، فعالیت‌های تکانشی، جنب‌وجوش فراوان و نقص در برقراری تعاملات‌اجتماعی است. همچنین ممکن است گروهی از کودکان، دارای هر دو اختلال ADHD و اوتیسم به‌طور همزمان باشند.
تفاوت علائم اوتیسم و بیش فعالی (ADHD)
همان‌طور که اشاره شد، اختلال ADHD موجب می‌شود، که کودک دچار ناتوانی در توجه‌وتمرکز شود، و رفتارهای تکانشی بروز دهد. اما در اختلال اوتیسم، مشکلات عصبی به‌شدت مشهود است، به‌گونه‌ای که کودک، به‌سختی قادر به انجام رفتارهایی، همچون تعاملات اجتماعی، و برقراری رابطه با دیگران است. همچنین رفتارهای تکراری و یکنواخت، از دیگر علائم اختلال اوتیسم محسوب می‌شود.
درباره‌ی تفاوت اختلالات اوتیسم و بیش فعالی ADHD، تحقیقات بسیاری انجام گرفت، که طبق نتایج، علائم کودک با اختلال طیف اوتیسم، در عدم درک درست احساسات دیگران، و ناتوانی در تشخیص هیجان محرز است. مثلا والدین کودکان با اختلال طیف اوتیسم، بیان می‌کنند که در زمان عصبانیت و خشم، کودک نه‌تنها متوجه حالت چهره والدین نمی‌شود، بلکه عکس‌العمل خاصی نیز بروز نمی‌دهد. اما کودکان با اختلال ADHD، اینگونه نیستند. شناخت درست علائم، و نشانه‌های اختلال طیف اوتیسم و ADHD، به‌درک بهتر تفاوت این دو اختلال کمک فراوانی می‌کند.
جدیدترین درمان‌ها برای اختلال طیف اوتیسم
آیا اوتیسم درمان دارد؟ روش‌های موثر بسیاری، برای مدیریت یا بهبود اختلال طیف اوتیسم، وجود دارد. مداخله زودهنگام با درمان‌های رفتاری، شناختی و ارتباطی بسیار ساختاریافته، می‌تواند به طور چشمگیری، به کودکان با اختلال طیف اوتیسم در یادگیری انواع مهارت‌ها، کمک کند. برنامه‌های آموزشی مبتنی بر مدرسه، که برای کودکان با اختلال طیف اوتیسم طراحی شد، در بهبود عملکرد ذهنی و رفتاری این کودکان موثر است. برنامه‌هایی که از تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی (ABA) استفاده می‌کنند، به طور گسترده‌ای به عنوان استاندارد درمان، پذیرفته شدند. در اکثر برنامه‌ها، والدین تشویق می‌شوند، تا در مراقبت از فرزندان خود، دارای مشارکت باشند.
درحالی که هیچ دارویی، نمی‌تواند علائم رایج در اوتیسم را اصلاح کند، داروهای روانگردان، از جمله داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدروان‌پریشی و ضدتشنج، گاهی برای کمک به کنترل علائم خاص، تجویز می‌شوند. داروهای ضدتشنج، ممکن است تعداد تشنج‌‌های فرد را کاهش دهد، اما آنها را به طور کامل از بین نبرد. هیچ روش درمانی خاصی، برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، اما به اعتقاد کارشناسان روانشناسی و متخصصان روانپزشکی، روش‌های درمانی زیر می‌توانند به افراد کمک کنند حس بهتری داشته باشند، انواع مهارت‌ها را آموزش ببینند، و نقاط ضعف خود را تقویت کنند:
- رفتار درمانی
- بازی درمانی
- کار درمانی
- فیزیوتراپی
- گفتار درمانی
رفتارهای تکراری در کودکان با اختلال طیف اوتیسم
علائم رایجی هستند، که در اغلب کودکان با اختلال طیف اوتیسم دیده می‌شود. ردیف کردن مکرر اسباببازیها، چرخاندن اشیا، یا بازو‌بسته‌کردن کشوها یا درها، یا حرف‌زدن درباره موضوعات تکراری، یا تکرار یک کلمه بارها و بارها،در این دسته از علائم اختلال طیف اوتیسم، قرار می‌گیرند. این رفتارها، معمولا برای کودکان با اختلال طیف اوتیسم، روشی برای آرام کردن خود هستند، و زمانی مشکل‌ساز می‌شوند، که سبب بروز اختلال، در فعالیت‌های روزمره شوند.
رفتارهای تکراری در اوتیسم ، ظاهراً بی‌هدف، وسواسی، بسیار گزینشی و سفت‌وسخت توصیف می‌شوند، و گاهی این رفتارها، کلیشه‌ای نیز هستند.
الگوهای محدود و تکراری رفتار، علایق یا فعالیت‌ها، که حداقل با دو مورد از موارد زیر آشکار می‌شود، نشان‌دهنده اوتیسم است:
- حرکات کلیشه‌ای، استفاده از اشیاء محدود، برای بازی و گفتار محدود و طوطی‌وار. مثل کلیشه‌‌های حرکتی ساده، ردیف کردن اسباببازیها، چرخاندن اشیاء، اکولالیا و …
- علایق بسیار محدود و ثابت، که از نظر شدت یا تمرکز غیرعادی هستند. مانند وابستگی شدید، به یک شی یا اسباب‌بازی.
- اصرار بر یکسانی، پایبندی غیرقابل انعطاف، به روتین یا الگوهای تشریفاتی رفتار کلامی و غیرکلامی. مثلا می‌توان به پریشانی شدید در تغییرات کوچک، الگوهای فکری سفت و سخت، تشریفات احوال‌پرسی، و نیاز به یک مسیر ثابت برای طی کردن اشاره کرد.
این رفتارها می‌تواند در هر کودک متفاوت باشد، که شامل:
- گفتن یا صحبت مکرر در مورد موارد مشابه می‌شود. مثل فهرست کردن همه نقش‌آفرینان کارتون مورد علاقه و ویژگی‌های آنها، بازخوانی فیلم‌نامه‌‌ها از تلویزیون، یا پرسیدن یک سوال چندین بار پشت سرهم.
- اعمال فیزیکی، مانند تکان‌دادن مکرر دست‌ها (بال‌بال‌زدن)، پاها یا سر می‌شود. در اوتیسم شدیدتر، رفتارهای کلیشه‌ای می‌تواند خشن باشد، مانند ضربه سر به دیوار.
- برای برخی دیگر از کودکان با این اختلال، که به‌طور مداوم رفتارهای تکراری انجام می‌دهند، این رفتارها، کارکرد آرام‌سازی به‌هنگام استرس، اضطرب و ناراحتی دارد.
آیا اوتیسم معلولیت است؟
از نظر پزشکی و قانونی، اختلال طیف اوتیسم یک معلولیت است. اما به گفته متخصصان سلامت روان، همه افراد با اختلال طیف اوتیسم به عنوان معلول شناسایی نمی‌شوند.