کاردرمانی ذهنی اوتیسم در سال 2024

کاردرمانی یک دنیای گسترده است که در آن کاردرمانگر روش‌های مختلفی را بسته به نیاز فرد به‌کار می‌گیرد. یکی از رویکردهای رایج درمانی برای کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم، کاردرمانی ذهنی اوتیسم است. این جنبه از کاردرمانی در سال‌های اخیر مورد توجه ویژه قرار گرفته است و طی آن تلاش می‌شود تا با روش‌های نوین، به بهبود عملکرد ذهنی کودکان اوتیسم کمک شود. در ادامه به این شیوه درمانی و نقش آن در کمک به کودکان اوتیسم بیشتر خواهیم پرداخت.

کاردرمانی چیست؟

کاردرمانی مجموعه‌ای از فرآیندهای پزشکی است که در حوزه توانبخشی برای کمک به افرادی که دارای مشکلات حرکتی و هر مشکل سلامتی دیگر هستند، طراحی شده است. هدف نهایی در کاردرمانی کسب استقلال در افراد است تا بتوانند کارهای شخصی و روزانه خود را بدون کمک کسی به تنهایی انجام دهند. کاردرمانی انواع مختلفی هم دارد و بخصوص در حوزه‌هایی همچون ارتوپدی، بیماری‌های اعصاب و اختلالات مغز و اعصاب کاربرد زیادی دارد. مثلا در حوزه روانپزشکی، کاردرمانی به افرادی که درگیر انواع بیماری‌های روانی هستند کمک می‌کند تا بتوانند استرس‌های خود را کنترل کنند و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی خود را ادا کنند.

در بیماری‌های عصبی هم کاردرمانی تلاش می‌کند تا از شدت آسیب‌های وارده بر مغز کاسته و بیماران را به وضعیتی پایدار برساند. کاردرمانی در کودکان دارای اختلال هم بسیار رایج است. کودکانی که در آموختن مهارت‌های شناختی و محیطی خود مشکلاتی دارند می‌توانند با کاردرمانی عملکرد خود را بهبود ببخشند. کودکان اوتیسم، کودکان دارای اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی، کودکانی از بیماری‌های مادرزادی مانند فلج مغزی رنج می‌برند و بسیاری از کودکان با انواع اختلالات دیگر از کاردرمانی استفاده می‌کنند.

چرا کاردرمانی ذهنی اوتیسم ؟

همانطور که می‌دانید اوتیسم با اختلال کارکردی در مغز همراه است که تاثیرات زیادی در عملکرد ذهنی فرد و گفتار او می‌گذارد. کاردرمانی ذهنی اوتیسم به افزایش مهارت‌های ذهنی و آموزشی کودک کمک کرده، توجه را در او بهبود بخشیده و موجب تقویت سطح حافظه دیداری و شنیداری او هم می‌شود. لازم به یادآوری است که هرگونه پیشرفت در کاردرمانی ذهنی بسته به شدت و میزان اختلال کودک دارد و همه کودکان به یک اندازه پیشرفت نمی‌کنند. اوتیسم اختلالی است که طبق آن کودکان در یک طیف قرار می‌گیرند و بسته به اینکه کودک در کدام بخش طیف اوتیسم باشد (شدید، متوسط و خفیف)، میزان پیشرفت او نیز متفاوت خواهد بود.

از دیگر مزایای کاردرمانی ذهنی اوتیسم بهبود نحوه ابراز احساسات در کودک و افزایش تعاملات اجتماعی او است. مهم‌تر از همه اینکه وقتی مهارت‌های مختلف کودک از طریق کاردرمانی ذهنی بهبود پیدا می‌کند، اعتماد به نفس او هم تقویت شده و روحیه‌اش بهتر خواهد بود. مثلا کودکان اوتیسمی که به مدرسه می‌روند، ضمن بهبود توجه، مهارت‌های نوشتاری و دستخطشان هم بهتر شده و مورد تحسین اطرافیان قرار خواهند گرفت.

فرآیند کاردرمانی ذهنی اوتیسم یک پروسه جمعی، زمان‌بر و مشترک است که باید در خانه و سایر محیط‌ها انجام شود. در این فرآیند کاردرمانگر باید در کنار گفتاردرمانگر، روانشناس و والدین کودک به او کمک کنند تا بهبودهای لازم را در حوزه‌های مدنظر کسب کند.

 

 

انواع کاربردهای کاردرمانی ذهنی اوتیسم

کاردرمانی ذهنی اوتیسم خود به شیوه‌های مختلف می‌تواند به کمک کودک اوتیسم بیاید. کودک ممکن است درگیر مشکلات توجه، ضعف حافظه، اختلالات شناختی یا درک بینایی و شنیداری پایین از محیط باشد. کاردرمانی ذهنی به سرعت پردازش ذهنی، دستورپذیری و افزایش تحمل کاری کودک کمک خواهد کرد. درمان حسی یکی از شیوه‌‎های درمانی ذهنی کودکان اوتیسم است و کاردرمانگر با ارائه یک برنامه حسی به کودک کمک می‌کند تا بهم‌ریختگی‌ها، بی‌قراری‌ها و رفتارهای کلیشه‌ای او کاهش یابد. درمان حسی همچنین گفتار کودک را تقویت کرده و توجه وی را نیز بهبود می‌بخشد.

اتاق تاریک یکی از انواع کاردرمانی ذهنی اوتیسم است که در آن کلیه عوامل و محرک‌های مخل حذف شده است. در اتاق تاریک تنها محرک‌های لازم برای آموزش کودک وجود دارد و به بهبود توجه کودکان کمک ویژه می‌کند. معمولا اتاق تاریک را به غیر از کودکان اوتیسم، برای کودکانی که مشکلات اختلالات اضطرابی یا اختلالات یادگیری و توجه دارند هم به‌کار می‎‌گیرند.

فرآیند کاردرمانی ذهنی چگونه است؟

برای شروع کاردرمانی ذهنی اوتیسم کاردرمانگر در ابتدا باید شناختی دقیق از مراجعه‌کننده داشته باشد و پرونده او را به دقت بررسی کند. صحبت با والدین و مراقبین کودک اوتیسم و در صورت امکان خود فرد اوتیسم بسیار ضروری است تا طی مکالمات باهمدیگر نیازهای فرد اوتیسم شناخته شده و اولویت‌های خانواده مدنظر قرار گیرند.

پس از شناخت نیازها و اولویت‌ها، کاردرمانگر برنامه کاردرمانی ذهنی را چیده و شروع به اجرا می‌کند. از جمله تمرینات مرسوم در کاردرمانی ذهنی آموزش اعضای بدن و کاربرد هرکدام از اعضا است. شناخت جهت‌ها، رنگ‌ها و اشکال هم در این فرآیند صورت می‌گیرد. کودک در کاردرمانی ذهنی یاد خواهد گرفت که تفاوت‌ها و شباهت‌های بین پدیده‌ها را تشخیص دهد. انواع بازی‌ها هم برای بهبود حافظه دیداری و شنیداری کودکان به‌کار برده می‌شود. کاردرمانگر با انواع فعالیت‌ها تلاش خواهد کرد تا مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت کودک را بهبود ببخشد تا او بتواند از پس کارهای روزمره خود برآمده و تا حد امکان به استقلال دست پیدا کند.

کاردرمانگر در حین درمان و تمرین‌های مختلف دائما دست به ارزیابی می‌زند و در صورتی که احساس شود نیازی به طریق شیوه درمان احساس می‌شود، نسبت به آن اقدام خواهد کرد.