مهارتهای اجتماعی چه مهارتهایی هستند؟
بسیاری از کودکان و بزرگسالان در طیف اوتیسم برای یادگیری نحوه رفتار در انواع موقعیتهای اجتماعی به کمک نیاز دارند. آنها اغلب تمایل به تعامل با دیگران دارند، اما ممکن است ندانند که چگونه با دوستان خود ارتباط برقرار کنند. مهارتهای اجتماعی به توانایی کودک در برقراری ارتباط با دیگران به شیوهای قابلقبول و مناسب برای موقعیتهای اجتماعی اشاره دارد. و ایجاد آن با تمرین به افزایش مشارکت در جامعه و برقراری ارتباط دوستی در کودکان کمک میکند.
مهارتهای اجتماعی و اوتیسم
یک تصور اشتباه وجود دارد که کودکان اوتیسم نمیتوانند دوست پیدا کنند؛ کودکان اوتیسم میخواهند دوست پیدا کنند و با دیگران صحبت کنند، اما نمیدانند چگونه این کار را بهدرستی انجام دهند. آنها اغلب با مشکل حفظ تماس چشمی و درک تعامل اجتماعی دستوپنجه نرم میکنند. بهعنوانمثال، یک کودک اوتیسم ممکن است بدون درخواست اجازه، اسباببازی کودک دیگری را بردارد، اکثر مردم این را رفتاری منفی میدانند، اما کودک اوتیسم ممکن است درک نکند.
چه مهارتهای اجتماعی تحت تأثیر اوتیسم است؟
آموزش مهارتهای اجتماعی برای کودک اوتیسم چالشبرانگیز است. به این دلیل که یکی از علائم اصلی اختلال طیف اوتیسم فقدان یا تأخیر در برقراری ارتباط است. علائمی که بر مهارتهای اجتماعی کودک تأثیر میگذارد عبارتاند از: – تأخیر در رشد گفتار، – ناتوانی در خواندن نشانههای غیرکلامی، – ناتوانی در درک احساسات دیگران، – مشکل در درک جوک، کنایه یا مسخرهکردن، – کودک قادر به انجام مکالمه نیست، – کلمات و عبارات را بارها و بارها تکرار میکند (اکولالیا) و به سؤالات پاسخهای نامربوط میدهد.
یک کودک اوتیسم به چه مهارتهای اجتماعی نیاز دارد؟
کودکان اوتیسم مانند دیگر همسالان خود به برقراری ارتباط نیاز دارند. مهارتهای اجتماعی باعث ایجاد اعتمادبهنفس، ایجاد روابط دوستانه و سازگارشدن کودک با اطرافیان میشود. مهارتهای اجتماعی که کودک اوتیسم باید یاد بگیرد شامل بازی با دیگران (اشتراکگذاری، نوبت گرفتن، وانمودکردن بازی)؛ برقراری ارتباط کلامی، تنظیم و مدیریت هیجان و حل مسئله است.
مداخلات مبتنی بر افزایش مهارتهای اجتماعی برای کودکان اوتیسم
برای آموزش مهارتهای اجتماعی به کودک اوتیسم، والدین میتوانند از درمانگران کمک بگیرند. این متخصصان از پیشینههای متفاوتی میآیند، اما دانش و شایستگیهای لازم برای کمک به افراد اوتیسم در توسعه ارتباطات را به اشتراک میگذارند.
درمان مهارتهای اجتماعی بیشتر مبتنی بر مفهومی به نام تفکر اجتماعی است. میشل گارسیا وینر، آسیبشناس گفتار – زبان، عبارت تفکر اجتماعی را ابداع کرد و آن را به یک استراتژی برای بهبود این مهارتهای در افراد طیف تبدیل کرد.
درمانگران برای رویارویی با موقعیتهای اجتماعی رایج از راهبردهای آموزشی مختلفی برای دانشآموزان استفاده میکنند. این شامل آموزش به کودک اوتیسم میشود که چگونه با سایر کودکان هم سنوسال خود بازی کند، صحبت کند، به اشتراک بگذارد و کار کند. برخی از جلسات نیز در یک محیط گروهی برگزار میشود تا کودکان را تشویق کنند تا آموختههای خود را به کار گیرند.
راهکارهای آموزش و توسعه مهارتهای اجتماعی
جلسات درمانی و مداخلات تخصصی میتواند مهارتهای اجتماعی کودکان اوتیسم را بهبود بخشد، اما به همان اندازه مهم است که والدین و مراقبین این آموزشها را در خانه تقویت کنند تا به نتایج مطلوب دست یابند. در اینجا چند استراتژی وجود دارد که والدین و مراقبان میتوانند از آنها استفاده کنند:
-نقش بازی کردن
ایفای نقش میتواند به کودک کمک کند تا رفتارهای مورد انتظار و غیرمنتظره را در سناریوی معین یاد بگیرد. بهعنوانمثال، اگر کودکی برای اولینبار به مدرسه میرود، نقش بازیکردن به او کمک میکند تا رویداد واقعی مدرسه رفتن را تمرین کند.
-بازی و تعامل با کودکان دیگر
قبل از اینکه کودکی بازی با دیگران شروع کند بهتر است که بازیکردن را با والدین یا خواهر یا برادرش تمرین کنید. والدین میتوانند نحوه عملکرد بازی را توضیح دهند و رفتار کودک را در طول بازی مشاهده کنند. ضربهزدن به توپ به جلو و عقب، قایمباشک، بازیکردن به کودک در مورد اهمیت قوانین و نوبت گرفتن آموزش میدهد.
-ویدیوهای آموزشی
اگر کودکی در مورد یک موقعیت اجتماعی مانند رفتن به دندانپزشک مضطرب است میتوانید ویدئوهایی از افراد یا بچهها را در حین ویزیت دندانپزشکی تماشا کنید. اگر به کودک توضیح دهید که هنگام ورود به کلینیک چه چیزی در انتظار اوست به کودک کمک میکند تا مهارتهای ادبی اولیه مانند سلامکردن با پزشک و پیروی از دستورالعملها را تشخیص دهد.
داستان
داستانهای اجتماعی نحوه رفتار افراد در هنگام تعامل با دیگران و بهترین روشهای کار با دیگران برای حل مشکلات را نشان میدهند. داستانهای اجتماعی عالی هستند اگر میخواهید به یک کودک اوتیسم توسعه مهارتهای اجتماعی (اشتراکگذاری، درخواست کمک، تشکرکردن)؛ درک احساسات دیگران؛ درک احساسات خود؛ کنارآمدن با تغییرات غیرمنتظره و تنظیم احساسات یاد دهید می توانید از داستانهای اجتماعی استفاده کند.
-مهارتهای اجتماعی در خانه
خانه جایی است که بیشتر کودکان وقت خود را در آن میگذرانند؛ جایی است که آنها ارتباطات اولیه را میآموزند. بازیها و تصاویر دیداری میتوانند برای کمک به کودک در یادگیری نحوه خواندن احساسات، برقراری ارتباط با دیگران، درک قوانین اجتماعی و حل مشکلات استفاده شوند.