این که چگونه با کودک اتیسم درباره ی مرگ صحبت کنیم، یکی از موضوعاتی است که ذهن بیشتر افراد را درگیر می کند. اجازه دهید در ابتدا تجربه صحبت یکی از والدین در مورد مرگ را مطالعه کنیم:

اولین باری که با پسرم در این مورد گفتگو کردم فکر می‌کردم که اتیسم باعث می‌شود او احساسات مربوط به سوگ را تجربه نکند اما سخت در اشتباه بودم.

وقتی از مراسم خاکسپاری به خانه برگشتم پسرم از من پرسید:”گرفته به نظر می آیی”.  من به او گفته بودم كه كجا می‌روم اما انتظار نداشتم كه او این موضوع را از چهره ی من بفهمد ، زیرا ما تا آن موقع مرگ عزیزی را تجربه نكرده بودیم یا فرصتی برای صحبت در مورد مرگ پیش نیامده بود.

پسرم که  پرسید:”آیا هنگام تشییع جنازه هوا سرد بود؟” من با جزییات مراسم تشییع را توصیف کردم و با تمرکز روی هوا ، از حرف زدن درباره مرگ اجتناب کردم و فکر کردم چقدر خوشبخت است که مجبور نیست چنین احساس دردناک و عمیقی را تجربه کند.

سوال بعدی او ثابت کرد من هیچ چیز نمی‌دانستم: “آیا شما در مراسم خاکسپاری گریه کردید؟”

چگونه پسرم نه تنها می دانست که مراسم تشییع جنازه چیست بلکه احساسات متناسب با این موقعیت را می‌شناخت؟!  دو سال از آن ماجرا می‌گذرد و دیگر آنچه پسرم درک می‌کند را دست کم نمی‌گیرم.

هنگام صحبت درباره مرگ فرزندم را در ابهام نگه دارم؟

صحبت در مورد مرگ با هر کودکی دشوار است. ما می خواهیم از آنها در برابر واقعیت های سخت و ناخوشایند زندگی محافظت کنیم و تا جایی که ممکن است آنها را در بی خبری کودکی نگه داریم. گاهی اوقات ما خوش شانس هستیم و کودک اتیسم متوجه نمی‌شود اما گاهی مجبور می شویم که همراه با فرزندانمان سوگوار شویم!

این روند به ویژه هنگامی که کودکی با نیازهای ویژه یا کودک اتیسم دارید دشوارتر است. اغلب نمی‌توانیم متوجه شویم آنها شرایط را تا چه حد درک می کنند. بعلاوه کودکان اوتیسم ممکن است غم و اندوه و احساسات خود را به شکل متفاوتی نشان دهند اما غم و اندوه آنها الزاماً کمتر از دیگران نیست.

چه موقع، چه چیزی و چگونه بگوییم؟

صحبت هایی که درباره مرگ با فرزند اتیسم خود می کنیم به سن رشدی و همچنین اعتقادات و احساسات خود ما و خصوصیات موقعیتی که در آن قرار داریم بستگی خواهد داشت. به عنوان مثال ، مرگ یکی از اقوام نزدیک متفاوت از مرگ یک آشنا یا حتی یک فاجعه در اخبار است. هر کودک درک متفاوتی دارد و متفاوت واکنش نشان می دهد اما به عنوان والدین باید توضیحات روشن و صحیح را در اختیار کودک اتیسم قرار دهیم. همچنین فرصت های متعددی برای صحبت درباره عزیزی که فوت شده است ایجاد کنیم. با این کار از تثبیت شدن تصورات غلط در ذهن کودک جلوگیری می‌کنیم به عنوان مثال برخی از کودکان ممکن است تصور کنند فرد فوت شده او را دوست نداشته و ترکش کرده است.

6 نکته برای صحبت با کودک اتیسم درباره مرگ

هنگام صحبت در مورد مرگ با کودک اتیسم باید راهکارهای زیر را در خاطر داشته باشید:

1. کودک خود را درباره مرگ آماده کنید

از قبل به کودک اتیسم بگویید آن عزیز ممکن است فوت کند تا خبر شوک آور نشود. البته مرگ همیشه قابل پیش بینی نیست. وقتی مرگ یکی از عزیزان غیرمنتظره و غم انگیز است ، توضیح دادن  بسیار دشوار است. در چنین شرایطی ، کودکان وقتی چیزی در حال وقوع است متوجه می شوند، بنابراین بهتر است هرچه سریعتر اخبار را به آنها بگویید.

اگر پیش از وقوع سوگ چرخه طبیعی زندگی را به کودک آموزش دهید و از مرگ حیوانات مثال بزنید کودک را برای چنین شرایطی آماده خواهید کرد.

2. از کلمه ی “ناراحت” استفاده کنید

مکالمه خود را با جملاتی مانند “متاسفانه می‌خواهم یک چیز ناراحت کننده به تو بگویم” آغاز کنید. این کمک می کند تا حدی کودک را برای آنچه شما باید به او بگویید آماده شود. اجازه دهید کودک احساسات واقعی شما را ببیند اگر ناراحتی خود را پنهان کنید او فکر می‌کند که در این سوگ تنهاست. رعایت چنین نکات ریزی هنگام صحبت درباره مرگ با کودکان اتیسم بسیار حائز اهمیت است.

3. کلمات خود را با دقت انتخاب کنید

صحبت در مورد مرگ ظرافت بالایی می طلبد پس کلمات خود را خیلی دقیق انتخاب کنید زیرا کودکان ممکن است بسیار عینی و واقعی فکر کنند. مرگ را به عنوان “خوابیدن” یا “استراحت” توصیف نکنید. چنین عباراتی ممکن است ترس از خوابیدن یا بیدار نشدن پس از خواب را در کودک اتیسم ایجاد کند. به همین ترتیب ، گفتن اینكه یك عزیز به علت بیماری درگذشت ممكن است كودك را از سرماخوردگی و بیماری های ساده بترساند. بهتر است توضیح دهید که فقط بیماری های بسیار بد باعث مرگ فرد می شوند و گاهی اوقات پزشکان نمی توانند آن شخص را بهتر کنند. اگر به بهشت اعتقاد دارید آن را به عنوان یک مکانی که در دسترس است و می‌توان به آنجا سفر کرد توصیف نکنید زیرا کودک اینگونه برداشت ‌کند که فرد فوت شده می‌تواند او را ملاقات کند و عمداً از این کار اجتناب می‌کند!

مرگ یک مفهوم پیچیده است، به ویژه برای کودکان اتیسم که در درک انتزاعی مشکل دارند. سعی کنید با مفهوم مرگ را تا حد ممکن ملموس کنید. می‌توانید در مواجهه با این موضوع (صحبت درباره مرگ) اینگونه توضیح دهید: مرگ به این معناست که فرد دیگر نمی‌تواند نفس بکشد، راه برود، غذا بخورد و…

در این مورد دریافت مشاوره از متخصص حوزه کودکان نیز توصیه می‌شود.

4. 
   

   زندگی آنها را گرامی بدارید

پس از سوگواری عزیز از دست رفته ، فرصت هایی را برای یادآوری و گرامی داشتن زندگی آن شخص فراهم کنید. مهم است که به کودک اتیسم فرصت دهید در مورد شخصی که درگذشته صحبت کند اما کودک خود را مجبور نکنید که افکار و خاطرات خود را به اشتراک بگذارد.

5. مشارکت

اگر تشریفات برای کودک مهم است ، تشریفاتی ترتیب دهید تا به او کمک کند با سوگ کنار بیاید. به عنوان مثال به کودک در نوشتن داستانی درباره آن عزیز کمک کنید یا یک جعبه حافظه درست کنید و عکس ها و وسایلی که کودک را به یاد آن عزیز می‌اندازد را داخل جعبه قرار دهید از این طریق کودک می تواند به طور منظم به جعبه نگاه کند و یاد عزیز را زنده کند.

6. فرزند خود را برای ملاقات ببرید

از آوردن فرزندتان برای ملاقات با شخصی که در حال مرگ است یا شرکت در مراسم یادبود نترسید. با این حال کودک را برای آنچه می بیند و واکنش های دیگران آماده کنید. اگر کودک نمی‌خواهد برود ، هرگز او را مجبور نکنید. در عوض گزینه هایی مانند ساخت کارت پستال ، نوشتن نامه یا آوردن گل را ارائه دهید.

متوجه باشید که ممکن است کودک شما متوجه احساسات خود نباشد یا نتواند آن ها را به درستی بیان کند و احساس ناراحتی و اضطراب خود را به گونه ی دیگری نشان دهد.