شیوه آموزش مکان‌های عمومی و خصوصی به کودکان اوتیسم
در محیط‌های عمومی و خصوصی چه‌کارها و رفتارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟
((جیسون شش‌ساله است و پدرش به او گفته بود که بینی خود را در سینک حمام و دستشویی خالی کند، او به دلیل سرماخوردگی آبریزش بینی داشت و در یک سینک عمومی بینی خود را خالی کرد و ناگهان به او گفتند که این کار را نباید اینجا انجام دهد، جیسون گیج شد؛ زیرا یاد گرفته بود هر کجا که سینک توالت وجود دارد می‌تواند بینی خود را خالی کند؛ اما حالا به او گفته شده که این کار را در اینجا انجام ندهد او قبلاً هم در مدرسه دچار این مشکل شده بود))
الان چگونه بفهمد در چه مکانی مناسب است که این کار را انجام دهد؟
مجموعه‌ای از قوانین اجتماعی وجود دارد که به ما می‌گوید چه‌کارهایی را در مکان‌های عمومی و خصوصی می‌توانیم انجام دهیم برای کودک طیف اوتیسم یادگرفتن این قوانین می‌تواند دشوار و پیچیده باشد. این قوانین نکات ظریف، پیچیده و در برخی از شرایط متغیر دارند، مثلاً قوانین در مورد چه مکانی‌هایی، چه زمان‌هایی، چه کسانی، چه چیزی بگویید و…. اگر خوب به این قوانین فکر کنیم کاملاً درک کرده چقدر برای کودک اوتیسم یادگیری آنها پیچیده است.
علاوه بر این، اگر کودک اوتیسم هنجارها و قوانین اجتماعی را درک نکند و آنها را یاد نگیرد برخی از رفتارهای آنها می‌تواند باعث دردسرهای قانونی شود. این شرایط برای والدین بسیار سخت است؛ زیرا آنها مجبور هستند چیزهایی که از نظر خود آنها بدیهی است را به کودک آموزش دهند و مدام آن را تکرار کنند. هر چه سن کودک بیشتر شود به طبع آن قوانین و هنجارهای فرهنگی پیچیده‌تر می‌شوند و والدین باید تمامی این موارد را در سنین مختلف به فرد آموزش دهند.
چگونه می‌توانیم به کودک اوتیسم خود آموزش دهیم؟
با استفاده از بوردهای تصویری می‌توان مکان‌های عمومی و خصوصی را به کودک آموزش داد. عکس مکان‌ها را بر روی بورد می‌چسبانیم و مشخص می‌کنیم کدام مکان عمومی و کدام مکان خصوصی است سپس از کودک می‌خواهیم عکس مکان خصوصی را از بورد بکند و به ما بدهد و به همین ترتیب مکان‌های عمومی را نیز آموزش می‌دهیم.
در مکان خصوصی چه‌کارها و رفتارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟
کودکان باید درک کنند که رفتارهای خاصی وجود دارد که فقط در مکان‌های خصوصی مانند اتاق‌خواب یا حمام (با درهای بسته) می‌توانند انجام دهند این می‌تواند شامل: لباس عوض‌کردن و یا فعالیتی مرتبط با اندام های خصوصی باشد. درک مکان خصوصی راحت‌تر است؛ زیرا اگر این رفتارها را در مکان‌های عمومی انجام دهد واکنش منفی گرفته و پیامد رفتار برای کودک مشخص می‌شود.
در مکان‌های عمومی چه‌کارها و رفتارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟
رفتارهای عمومی شامل: سلام‌کردن به دوستان، دست‌دادن، با هم خندیدن، بازی‌کردن، غذاخوردن و بسیاری موارد دیگر می شود. قوانین سخت‌گیرانه‌ای در مورد عدم انجام کارهای خصوصی در فضاهای عمومی وجود دارد. اینها معمولاً راحت‌تر درک می‌شوند. بااین‌حال، حوزه‌های نیمه‌خصوصی و نیمه عمومی دارای ظرافت بیشتری هستند و هم در شناسایی خود مکان و هم تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه رفتارهایی در این مکان‌ها مناسب است، توجه و توضیح بیشتری را می‌طلبد.
علاوه بر این، این قوانین می‌تواند بسته به فرد، فرهنگ خانوادگی، هنجارهای محیطی متفاوت باشد و در جای دیگر یا شهر و موقعیت دیگر این هنجارها تغییر کنند در نتیجه می‌تواند برای فرد اتیسم بسیار گیج‌کننده باشد، به‌اصطلاح فرد در این شرایط در یک منطقه خاکستری و گیج قرار می‌گیرد.
مکان‌های نیمه‌خصوصی
ما به کودک آموزش داده‌ایم که لباس‌هایش را در اتاق دربسته و هنگامی که تنها است عوض کند. اما کودک بیمار می‌شود و به پزشک مراجعه می‌کند و پزشک از او می‌خواهد که لباسش را در بیاورد تا او را معاینه کند در این هنگام کودک گیج می‌شود و ظرافت بین چه زمانی و موقعیتی اشکالی ندارد اگر از چهارچوبی که یاد گرفته است خارج شود می‌تواند او را گیج کند.
مکان‌های نیمه عمومی
اینها معمولاً فضاهای مشترکی هستند که کاملاً عمومی نیستند اما همچنین کاملاً خصوصی نیستند، مانند محلی که والدین در آن کار می‌کنند آنجا کمی حریم خصوصی وجود دارد، اما قوانین رفتاری متفاوتی نسبت به موقعیت‌های خصوصی موردنیاز است.
آموزش تفاوت بین رفتارهای عمومی و خصوصی به کودکان بسیار مهم و چالش‌برانگیز است. بچه‌ها باید تفاوت بین مکان‌های خصوصی و عمومی و همچنین درک میزان تغییرات در مکان‌های نیمه‌خصوصی و نیمه عمومی را آموزش ببیند.
راهکارهای آموزشی مکان‌های عمومی و خصوصی
- استفاده از برنامه‌های حمایت دیداری: با استفاده از تصاویر مکان‌ها و رفتارهایی مانند مدرسه و بازی با دوستان که «عمومی» هستند را آموزش دهید. سپس تصاویر مکان‌ها و رفتارهایی مانند حمام‌کردن یا استمنا کردن که «خصوصی» هستند را آموزش دهید و بعد به کودک کمک کنید تا تصاویر را در دسته‌بندی صحیح قرار دهد.
- استفاده از ویدئوهای آموزشی
- استفاده از قصه‌ها و داستان‌های اجتماعی ساده همراه با تصاویر